Gaan hoogsensitiviteit en hoog-risico beroepen samen?

Gaan hoogsensitiviteit en hoog-risico beroepen samen
10 minuten

Patrick van der Wal is politieagent en worstelde lange tijd met zichzelf. Hij deelt hieronder openhartig zijn zoektocht waarin hoogsensitiviteit een belangrijke maar lange tijd ook onbekende rol in zijn leven speelde. En hij schreef er een boek over: Gevangen in gevoel. Met dit boek vraagt hij meer aandacht voor hoogsensitiviteit en hoog-risico beroepen. Naast politie vallen hier onder meer ook defensie, brandweer, handhaving, beveiliging en justitie onder.

Mijn naam is Patrick van der Wal (49) en schrijver van mijn autobiografische boek ‘Gevangen in Gevoel’. In het dagelijkse leven ben ik politieagent sinds 2000. Daarvoor was ik militair onderofficier bij de Koninklijke Marechaussee en veteraan. In 1995 ben ik als blauwhelm uitgezonden geweest naar het voormalig Joegoslavië. In 2011 en 2012 ben ik voor een politiemissie een jaar uitgezonden geweest naar Afghanistan. Ik ben de trotse partner van Esmeralda, vader van mijn 15-jarige zoon en heb twee lieve dochters van 15 en 13 jaar. Het ‘toeval’ wil dat onze kinderen ook hoogsensitief zijn.

Sorry, wij kunnen u niet helpen

‘’…… sorry meneer Van der Wal wij kunnen u niet helpen. Wij denken dat u mogelijk een bipolaire stoornis heeft. Wij zullen in onze rapportage vermelden dat wij u adviseren om u te laten onderzoeken door de GGZ.”

Dit zei een psycholoog van een reïntegratiebedrijf waarmee mijn werkgever (Nationale Politie) een contract had. In januari 2016 kwam ik van de één op de andere dag mijn bed letterlijk niet meer uit. Ik was uitgeput, leeg en op. Door mijn werkgever werd ik naar de betreffende instantie gestuurd.

Voor het eerst in mijn leven vertelde ik een psycholoog over mijn nachtmerries, verwerking van prikkels en het opzoeken van prikkels. Ook vertelde ik haar dat om de ongeveer vijf jaar het zogenaamde emmertje vol zat. Ik vertelde dat ik mij alleen voelde en vaak onbegrepen. Om niet lastig gevonden te worden creëerde ik onbewust een ego die ik eigenlijk niet was. Ik vertoonde gewenst gedrag naar mijn omgeving om geaccepteerd te worden. ‘Een man mag niet huilen, laat staan een politieagent, veteraan, vader en ex-militair.

Wat is er aan de hand?

Ik was het meer dan beu en wilde weten wat er met mij aan de hand was. Mijn ego weerhield mij om in het verleden open te zijn over mijn gevoel richting huisarts, psychologen en een haptonoom. Voor het eerst in mijn leven durfde ik mijn gevoel uit te spreken. Ik moest wel en was inmiddels onwetend in een (zware) depressie beland. Ik dacht dat ik gek werd. De woorden van de psycholoog bleven in mijn hoofd spoken. Dit is het einde van mijn baan dacht ik. Ik zat in een nachtmerrie en zag geen lichtpuntje meer. Mijn grote angst was dat het niet lang zou duren voordat ik opgenomen zou worden in een psychiatrische instelling. Zo ellendig en verward voelde ik mij. Wat was er mis met mij?

Hoogsensitiviteit en hoog-risico beroepen

Op een avond ergens in februari 2016 merkte mijn vrouw op of ik misschien niet hoogsensitief was. Mijn primaire reactie was dat ik geen ‘watje’ was, want ik ben altijd werkzaam geweest binnen de hoog-risico beroepen ook wel ‘harde beroepen’ genoemd. Onder deze beroepen vallen politie, defensie, brandweer, zorg- en beveiligingspersoneel etc.

Toch bleven haar woorden rondzingen in mijn hoofd. Onbewust begon ik mijn eigen onderzoek. Zo bestelde ik het boek van Elaine Aron (Hoogsensitieve Personen). Bladzijde na bladzijde vielen voor mij heel veel puzzelstukjes op zijn plek. Dit was voor mij een klein lichtpuntje in mijn pikzwarte tunnel. Gretig las ik het boek uit en vouwde bij elke herkenning een ezelsoor. Het boek was één en al ezelsoor. Was ik dan toch niet gek? Waarom had ik hier nog nooit iets over gehoord?

ADHD, PTSS of gewoon HSP?

Inmiddels zat ik al langer ziek thuis en de Wet Poortwachter stond al in mijn nek te hijgen. Er waren al brieven op de mat gevallen waarin werd aangegeven dat ik gekort zou worden op mijn salaris. Dat deed mijn depressie geen goed. Nog steeds was er geen diagnose en zelf had ik het gevoel dat mijn psychische gesteldheid achteruit ging in plaats van vooruit. Er zat geen progressie in.

Met mijn bedrijfsartsen probeerde ik mijn bevindingen over hoogsensitiviteit te bespreken, nadat ik het boek van Aron had gelezen. Hoewel beide dames de tijd namen voor mijn verhaal en zoektocht kreeg ik nul op mijn rekest. Eén van hen had er wel eens van gehoord, maar ze zag het als een trend en vergeleek het met ADHD.

Ondanks dat ik tijdelijk cognitief werd beperkt door mijn depressie wist ik wel het verschil tussen ADHD en HSP. Dit in tegenstelling tot de bedrijfsarts die een DSM-5 stoornis zoals ADHD over een kam scheerde met een (aangeboren) persoonlijkheidskenmerk zoals HSP.  De bedrijfsarts gaf me geen vertrouwen. Ze wilde een verklaring en diagnose. Ook zo’n maatschappelijk geaccepteerde kreet als burn-out had een ‘beperkte houdbaarheid’. Steeds meer voelde ik druk en lag er een diagnose op de loer.

Op de werkvloer hoorde ik via-via dat mijn collega’s mij al hadden ‘gediagnosticeerd’ met een ander DSM-5 label namelijk PTSS. Logisch ik was in twee oorlogen geweest en tijdens mijn missie in Afghanistan verliet mijn vrouw mij. Ook had ik de afgelopen 20 jaar de nodige zaken meegemaakt als politieagent zoals zware ongelukken, zelfmoorden, reanimaties en dode kinderen. Dus een diagnose PTSS in combinatie met mijn nachtmerries en schrikreacties die ik had bij plotselinge harde geluiden had plausibel kunnen zijn. Om de schijn niet tegen te hebben heb ik mij later door de politie (PDC) laten testen op PTSS. Dit bleek ik niet te hebben.

De regisseur van mijn eigen leven

Toch moest ik ergens beginnen, maar wilde desondanks toch zelf in regie blijven. Ik kende mijzelf het beste en voelde wat ik voelde. Ik ben per slot van rekening de regisseur van mijn eigen leven. Wel was ik van mening dat ik mij moest overgeven aan een eventuele diagnose waar ik niet ‘onderuit’ kon. Ik was natuurlijk geen psycholoog.

Via mijn huisarts werd ik doorverwezen naar een neuroloog, omdat ik mijn leven lang al slecht sliep. Ik zag dit als een kans om te praten met iemand die veel verstand had van hersenen. Zelfverzekerd en met het boek vol ezelsoren van Elaine Aron onder mijn arm liep ik de wachtkamer binnen. Hier zat iemand die mij verder kon helpen, dacht ik. Of ze iets wist van hoogsensitiviteit vroeg ik haar. “Nee”, zei ze. Ongemakkelijk deed ik het boek terug in mijn tas. Haar plan was om mij te onderwerpen aan een slaaponderzoek. 

Een paar weken later ging ik met tientallen draadjes op mijn hoofd naar huis. Weer een paar weken later bevestigde de neurologe dat ik een verstoord slaapritme had. Ik was niet verrast, want dit wist ik al mijn leven lang. Al jarenlang slikte ik slaapmedicatie. Daar moest ik wel mee stoppen. Toen ik vroeg wat zij aan mijn verstoorde slaap kon doen hoorde ik haar zeggen dat ik iets van slaaptherapie zou kunnen doen. Dit werd alleen niet verzekerd door de zorgverzekeraar. Niets wijzer en een illusie armer ging ik naar huis.

Welke psycholoog snapt mij?

Ik besloot een psycholoog te zoeken die buiten kaders dacht en wel open stond voor HSP. Het probleem was dat maar een klein gedeelte werd vergoed door de zorgverzekeraar. Wat wel volledig werd vergoed waren consulten bij een erkende GZ-psycholoog. Wat niet goed voelde was dat ik geen invloed had op wat wel, niet of deels wordt vergoed. Het waren psychologen die waren erkend door de zorgverzekeraar. Zij werkte met het DSM-5 handboek. 

Ondanks dat mijn denkvermogen niet optimaal functioneerde wist ik al een mogelijke uitkomst.  Er zou ieder geval geen hoogsensitiviteit uit komen. Laat staan ruimte om hierover te praten. Dat kon ook niet, omdat dit geen stoornis is en ook niet in het DSM-5 handboek staat. Waarom dacht men niet in het belang van de cliënt en hadden zij geen of nauwelijks inspraak? Waarom was geld belangrijker dan de patiënt en zijn of haar hulpvraag of behoeften? Waarom werd er niet buiten kaders gedacht? 

Ik had geen geldboom in de tuin en werd min of meer gestuurd richting een behandelplan die mij nooit eerder de hulp en zorg had gegeven in het verleden. Ik moest honderden vragen invullen. Na een periode weer een paar honderd. Aan het einde van dat traject was ik ‘genezen’ en kon ik gewoon weer re-integreren. Ook betrapte ik mijzelf erop dat ik tegen beter weten in meer positieve antwoorden ging invullen omdat ik het beu was. Ik was het beu om thuis te zitten en te blijven zitten kniezen. Ik moest me niet aanstellen en doorgaan. Deze ‘overlevingsstrategie had ik al mijn leven lang toegepast. Mijn werkgever en arbeidsdeskundige die ik nog nooit had gesproken stimuleerde het contact met de werkvloer. Soms werkt dat, maar in mijn geval niet. Een ander bepaalde in plaats van ik zelf.

Een gevoelig kind

Ik bleef gelukkig eigenwijs en volgde mijn koers. Als kind was ik gevoelig en ‘anders’. Hoewel ik het leuk vond om met vriendjes te spelen had ik enorm veel behoefte om mij terug te trekken en alleen te zijn. Ik kon uren spelen in mijn eigen fantasiewereld. Zelf ging ik terug in de tijd en had gesprekken met mijn ouders en zelfs mijn oma. Ze beaamde dat ik een gevoelig kind was. Ze had zelfs gedacht dat ik het leven niet zou aankunnen. Op enig moment had ze bijna gelijk. Toen ik 23 jaar oud was en werkzaam was als onderofficier bij de Koninklijke Marechaussee had ik mijzelf met mijn dienstpistool bijna van het leven beroofd. Ik had zoveel geestelijke pijn dat het bijna ondraaglijk was.

Anders en onbegrepen

Na een uitgebreid en persoonlijk onderzoek evalueerde en analyseerde ik mijn lichamelijke reacties als kind. Ik had altijd nachtmerries. Ik bloosde veel en voelde me bij andere mensen vaak anders of onbegrepen. Als mensen niet eerlijk waren, voelde ik dat aan. Na school was ik vaak uitgeput. Ik had een laag zelfbeeld en was erg onzeker.

Toen ik ging lezen wat het stresshormoon cortisol doet bij een kind en volwassene herkende ik mijzelf in veel fysieke kenmerken. Het zogenaamde gelukshormoon serotonine wordt door het lichaam aangemaakt. Te weinig serotonine of een te snelle afbraak van deze stof veroorzaakt ook een aantal negatieve lichamelijke reacties. Zouden de nachtmerries en de angsten als hoogsensitief kind invloed op mijn ontwikkeling hebben gehad? Wederom vielen er veel stukjes op zijn plek. 

Ik besprak met mijn huisarts twee opties. Eén optie was een langdurige en intensieve behandeling bij GGZ. De andere was medicatie. Ik was hier absoluut geen voorstander van. In het boek van Elaine Aron las ik wel dat het zou kunnen werken. Ik besloot, zij het niet juichend om medicatie te nemen. Met alleen meditatie zou het niet gaan lukken zei mijn gevoel. Na een zware periode van ongeveer 7 weken werd ik de persoon die ik eigenlijk altijd had moeten zijn. Ik was energiek, dacht helder na en functioneerde als herboren. Patrick 2.0 was geboren na 45 jaar.

hoogsensitiviteit en hoog-risico beroepen

Foto:  Archief Patrick van der Wal

Boek - Gevangen in gevoel

Ik las dat rond de 20% van de bevolking hoogsensitief is. Het vermoeden is meer. Zo kwam ik in contact met een docent van de politieacademie. Zij schreef een scriptie over HSP onder studenten van de politieacademie: https://www.politieacademie.nl/kennisenonderzoek/kennis/mediatheek/PDF/94396.pdf

Op het internet was er veel over te lezen. Over hoogsensitiviteit en hoog-risico beroepen hoorde ik binnen de sector van ‘harde beroepen’ helemaal niets. Omdat ik anderen mijn helse zoektocht wilde besparen besloot ik een boek te schrijven met de titel ‘Gevangen in Gevoel’. Ik publiceerde verschillende artikelen binnen de Nationale Politie. Hier kreeg ik vele (schrijnende) reacties van collega’s op. Ze durfden hier niet over te praten of werden net zoals ik niet gehoord door hun leidinggevende of behandelaar.

Meer aandacht voor hoogsensitiviteit en hoog-risico beroepen

Op 2 november 2020 publiceerde ik mijn boek en dat was het begin van mijn missie. Ik werd gehoord door mijn eenheidschef Oscar Dros. Hij schreef het voorwoord. Ruim 1000 boeken heeft hij aanbesteed om hier meer bekendheid onder de leidinggevenden te verspreiden. Het is een thema geworden binnen het Veilig en Gezond Werken (VGW) en inclusiviteit binnen de Nationale Politie. 

Ieder mag zijn wie hij of zij is. Hoogsensitief zijn hoeft zeker geen zwakte te zijn als je je er maar bewust van bent en er goed mee omgaat. Niet elk mens is geschikt om politieagent of militair te zijn. Naast je hoogsensitiviteit heb je namelijk ook nog andere karaktereigenschappen die mee bepalen wat wel en niet bij je past. Hoogsensitiviteit en risico-beroepen kunnen dus zeker samengaan wanneer dit bij je karakter aansluit. Sterker nog ze kunnen juist van meerwaarde zijn binnen dergelijke organisaties. Bewustzijn aan de voorkant betekent onnodig uitval (of een onnodige diagnose) aan de achterkant. Mijn verhaal en missie om HSP uit de taboesfeer te halen hebben een hoop collega’s geraakt en dat is waar ik het voor doe en waarom ik doorga!

Gevangen in gevoel – Patrick van der Wal

Het boek is te verkrijgen via www.patrickvanderwal.com, www.we-publishing.nl en uiteraard bij bol.com. Patrick: Bestellingen zijn het meest gewenst bij de eerste twee websites, omdat er meer overblijft voor stichting 113 preventie suïcide. Hier doneer ik namelijk aan.  Bestellen >

Win het boek!

Patrick geeft een exemplaar van zijn boek weg! Op Facebook en Instagram kun je meedoen aan de winactie. Laat in een reactie weten waarom jij dit boek zou willen winnen. Deel je reactie uiterlijk zondag 7 maart op een van deze social media kanalen en wie weet win jij het boek.

hoogsensitiviteit en hoog-risico beroepen

Op dit moment werk ik fulltime als wijkagent / politieagent in het mooie dorp Groesbeek. Mijn missie wordt gedragen door mijn Eenheidschef Oscar Dros. Hij is van mening dat hoogsensitiviteit zeker een plaats moet hebben en een ieder mag zijn wie hij of zij is. Dit valt onder inclusiviteit. Ik richt mij op de combinatie van hoogsensitiviteit en hoog-risico beroepen. Juist in deze ‘tak van sport’ rust hier een taboe op. Gelukkig zie ik dat er beweging komt nu. Ik ben mij aan het voorbereiden om medio september in mijn ‘vrije tijd’ te gaan coachen.

Vrouwen zijn over het algemeen meer open in hun gevoel. Mannen daarentegen vinden het lastiger. Het geeft een verkeerde perceptie, omdat het 50/50 is als het gaat over HSP. Door mijn missie zie ik steeds meer ‘stoere mannen’ reageren die mijn verhaal en zoektocht herkennen. Er moet er één zich als eerste overgeven aan kwetsbaarheid en dat ook mogen zijn. Ook ‘Rambo’ heeft een gevoelige kant : ) Meer over mijn missie, interviews en podcasts vind je op patrickvanderwal.com.

Vond je dit leuk? Deel met anderen:

Bewaar voor later op Pinterest:

Gaan hoogsensitiviteit en hoog-risico beroepen samen

Ook interessant

3 Reacties

  1. Wauw, is een politieke functie ook een hoog risico beroep? Komt wel veel overeen.

  2. Geweldig zeg! Ook ik ben HSP er en toevallig heb ik mij aangemeld voor buurtpreventie voor de politie.
    Hoe mooi is dit boek geschreven. Ik vindt wat ik tot nu toe gelezen heb in een woord GEWELDIG !!

  3. Ik heb de levensgeschiedenis van Patrick van der Wal gelezen. Zijn levenszoektocht die uiteindelijk zijn apotheose vindt in zijn herkenning van zijn HSP-karakter. Zelf heb ik ook een worstelend levenspad afgelegd en ben ik op 75-jarige leeftijd achter mijn HSP-karakter gekomen. Een bevrijding. Gelukkig ben ik niet afhankelijk geweest van medici en psychologen, maar heb me worstelend, eigenzinnig mijn eigen weg volgend, zoekend naar wat ik zou willen ondernemen, de weg gevonden en gelukkig voel ik alles op mijn late leeftijd op zijn plaats vallen. Het was me wel een stevige, harde, ongemakkelijke levensweg, maar ik ben trots het eindpunt zelf gevonden te hebben en nu in vrede te werken en leven.
    Pieter van Beyma


Schrijf een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

For security, use of Google's reCAPTCHA service is required which is subject to the Google Privacy Policy and Terms of Use.