In de afgelopen jaren is de karaktereigenschap hoogsensitiviteit steeds vaker terug te vinden in boeken, podcasts en op sociale media. Steeds meer mensen herkennen zich in de kenmerken van een hoogsensitief persoon (HSP). Maar hierdoor rijst ook de vraag: is hoogsensitiviteit een modeverschijnsel of gaat het om een wetenschappelijk onderbouwde eigenschap?
In dit artikel:
- De term hoogsensitiviteit
- De oorsprong van hoogsensitiviteit
- Is hoogsensitiviteit een modeverschijnsel?
- Wetenschappelijke onderbouwing: geen hype, maar realiteit
- Meer bewustwording voor hoogsensitiviteit
💡 Lees ook: HSP kenmerken hoogsensitief persoon
De term hoogsensitiviteit
Hoogsensitiviteit is een aangeboren eigenschap waarbij meer subtiele signalen worden opgemerkt en de informatie diepgaander wordt verwerk; ze zijn vaak intuïtiever en creatiever, maar kunnen ook sneller overprikkeld raken in drukke of emotioneel intense situaties.
De term hoogsensitiviteit werd in de jaren ’90 geïntroduceerd door de Amerikaanse psychologe Elaine Aron. Zij beschreef hiermee een temperament dat voorkomt bij naar schatting 15 tot 20 procent van de wereldbevolking. Sindsdien heeft de wetenschap dit fenomeen steeds vaker onderzocht, onder de officiële wetenschappelijke benaming Sensory Processing Sensitivity(SPS).
De oorsprong van hoogsensitiviteit
Hoewel hoogsensitiviteit pas recent aandacht krijgt in de media en maatschappij, is het als temperament al zo oud als de mens zelf. Toch vragen sommige mensen zich af: is hoogsensitiviteit een modeverschijnsel? Wetenschappelijk onderzoek spreekt dit tegen. Aron’s wetenschappelijke werk werd later ondersteund door vervolgonderzoek met onder meer hersenscans. Daaruit blijkt dat het brein van HSP’s verhoogde activiteit vertoont in gebieden die betrokken zijn bij empathie, emotieverwerking en sensorische waarneming.
Ook in het dierenrijk is hoogsensitiviteit waargenomen, bijvoorbeeld bij vissen, vogels en zoogdieren. Dit wijst op een evolutionair voordeel: sensitieve individuen waren beter in staat subtiele signalen en potentiële gevaren waar te nemen. Daardoor vergroten zij niet alleen hun eigen overlevingskansen, maar ook die van hun groep.
Is hoogsensitiviteit een modeverschijnsel?
De stijgende aandacht voor HSP’s roept soms scepsis op. Boeken, zelftests, coaches en sociale media creëren de indruk dat “iedereen tegenwoordig hoogsensitief is”. Dit voedt het idee dat het slechts een tijdelijke trend is, een label dat gemakshalve wordt gebruikt voor stressklachten of emotionele gevoeligheid.
De verwarring ontstaat bijvoorbeeld doordat hoogsensitiviteit wordt verward met psychische aandoeningen zoals overgevoeligheid, burn-out, ADHD of autisme. Hoewel er soms overeenkomsten in gedrag lijken te zijn, is hoogsensitiviteit géén stoornis en vereist het ook geen diagnose. Het is een normale variatie binnen het menselijke temperament.
💡 Lees ook: HSP en interieur- een plekje voor jezelf
Wetenschappelijke onderbouwing: geen hype, maar realiteit
Steeds meer onderzoeken tonen aan dat hoogsensitiviteit een valide en meetbare eigenschap is, met duidelijke neurologische kenmerken. In fMRI-scans zien onderzoekers bijvoorbeeld dat het brein van HSP’s sterker reageert op sociale en emotionele prikkels, en informatie diepgaander verwerkt.
Deze inzichten bevestigen dat het om meer gaat dan een ‘modetrend’. Hoogsensitiviteit is een fundamenteel onderdeel van menselijke diversiteit, met waardevolle kwaliteiten voor de maatschappij, en is lange tijd onderbelicht gebleven.
HSP’s vervullen vaak de rol van raadgever. We zijn de schrijvers, historici, filosofen, rechters, kunstenaars, onderzoekers, theologen, therapeuten, leraren, ouders en simpelweg plichtsgetrouwe burgers. Wat wij in al deze rollen meebrengen, is de neiging om na te denken over alle mogelijke gevolgen van een idee. Vaak moeten we onszelf daarbij impopulair maken door de meerderheid af te remmen in hun haast. Om die rol goed te kunnen vervullen, moeten we een sterk gevoel van eigenwaarde hebben.
Meer bewustwording voor hoogsensitiviteit
Kortom: is hoogsensitiviteit een modeverschijnsel? Nee, zeker niet. Gelukkig groeit de bewustwording de laatste jaren over wat hoogsensitiviteit precies is en wat het niet is. Steeds meer mensen herkennen zichzelf in de kenmerken van hoogsensitiviteit. Waar sensitiviteit vroeger nog vaak werd afgedaan als zwakte of aanstellerij, ontstaat nu meer ruimte voor de kwaliteiten die ermee gepaard gaan. Dat leidt tot erkenning, begrip en acceptatie.
💡 Lees ook: De kracht van rituelen voor HSP
Tot slot
Hoogsensitiviteit is een wetenschappelijk erkende eigenschap die steeds beter wordt begrepen. De toenemende aandacht helpt om hardnekkige misvattingen te doorbreken, zoals het idee dat hoogsensitiviteit een modeverschijnsel is. Als natuurlijke variatie binnen het menselijke temperament, bestaat het al zolang de mens bestaat. Pas in de afgelopen jaren is er meer duidelijkheid gekomen over wat het precies inhoudt en hoe het zich uit.
Wil je HSP tips in je mailbox ontvangen?
+ gratis HSP minigids
Bewaar voor later op Pinterest:
No comment yet, add your voice below!