Wist je dat er heel wat voordelen zitten aan een hoogsensitief brein? Vaak ligt de aandacht op de uitdagingen, die er ook zeker kunnen zijn. Maar dat neemt niet weg dat de werking van je brein ook wel degelijk een belangrijke functie heeft, en je daarmee over een aantal fijne talenten beschikt. In dit artikel lees je meer over de talenten van hoogsensitiviteit. Lees ze af en toe even door wanneer je denkt dat hoogsensitief zijn vooral lastig is.
Inhoud talenten van hoogsensitiviteit
Over welke HSP talenten gaat het in dit artikel?
- Aandacht voor details
- Grondig wikken en wegen
- Zorgvuldigheid
- Het grote geheel zien
- Verbanden leggen
- Oog voor het belang van anderen en empathie
- Zelfreflectie
- Intuïtie
- Rechtvaardigheidsgevoel
- Intens genieten
- Verantwoordelijkheid nemen
💡 Lees ook: HSP over de talenten van hoogsensitieve mensen
De oorsprong van hoogsensitiviteit
Hoewel hoogsensitiviteit in de jaren 90 pas als zodanig werd benoemd door de Amerikaanse psycholoog Elaine Aron, was deze eigenschap helemaal niet zo nieuw. Van oudsher heeft het namelijk ook een belangrijke functie in de samenleving gehad. Bij heel wat diersoorten waar hoogsensitiviteit ook in eenzelfde percentage gevonden is, is dat nu nog goed terug te zien.
Kort gezegd komt het erop neer dat het waarnemen van allerlei subtiele details en het grondig wikken en wegen vanuit de diepgaande verwerking een samenleving helpt overleven door signalering van mogelijk gevaar en het anticiperen op de juiste vervolgstappen. Het is dus geen stoornis of gebrek, de werking van het brein is anders om een grotere bijdrage aan het overleven in een groep te leveren. Is het percentage ‘HSP’ bij dieren onder de 20%, dan dalen zelfs de kansen op overleven, blijkt uit onderzoek.
Hoogsensitiviteit versus niet-HSP
Hoewel er heel wat talenten van hoogsensitiviteit in de samenleving te vinden zijn, is het niet zo dat de hele maatschappij dan op dit moment hoogsensitief zou moeten zijn. Voor zowel HSP als niet-HSP valt wat te zeggen, omdat beiden hun eigen voordelen en uitdagingen kennen en op deze wijze elkaar juist mooi aanvullen. Het belangrijkste is dat iedereen doet wat bij hem of haar past zodat je op eigen wijze kunt bijdragen aan de samenleving als geheel.
Het gaat vaak mis door het nastreven van iets wat je niet bent. Dat kost namelijk bakken energie en het is niet nodig. Het is gebaseerd op een oeroude behoefte om erbij te horen. De truc is dat je er juist bij hoort als je jezelf kunt zijn. Dat niet iedereen dat begrijpt is een feit en daar valt weinig aan te doen. Als je dat kunt accepteren krijg je ruimte om je te richten op wat wel werkt: wat zijn jouw behoeften en welke mensen sluiten goed bij jou aan?
Wat zijn de talenten van hoogsensitiviteit?
Hoogsensitiviteit is dus niet zomaar een term, maar een persoonskenmerk dat inmiddels door wetenschappelijk onderzoek duidelijk bewezen is, met een functie in de maatschappij. En hoewel niet iedereen last hoeft te hebben van hoogsensitief zijn, kunnen HSP’s er wel de uitdagingen van ondervinden. Laten we daarom vooral stilstaan bij de voordelen die er ook zijn.
Hoofdkenmerk HSP 1: Aandacht voor details
Als HSP is een van je hoofdkenmerken je opmerkzaamheid voor subtiele nuances. Dit stelde je in vroeger tijden van onze samenleving in staat om mogelijk gevaar tijdig te detecteren, en daarmee de groep tijdig in veiligheid te brengen. Nu we niet meer in het wild (over)leven hebben we meer ruimte voor andere zaken en uit het zich veel meer als opmerkzaamheid richting ons welbevinden (interne prikkels) en het welbevinden van onze omgeving (externe prikkels). Heb je moeilijke omstandigheden in je leven (meegemaakt)? Dan kan er bij HSP sneller hypervigilantie/overalertheid en afwijzingsgevoeligheid ontstaan.
Hoofdkenmerk HSP 2: Grondig wikken en wegen
De diepgaande verwerking in het HSP brein is het tweede hoofdkenmerk en zorgt ervoor dat je zaken eerst zorgvuldig afweegt voordat je nieuwe stappen zet. Hierdoor kun je wat trager overkomen op niet-HSP maar op de lange termijn zijn die uitkomsten door het grondige afwegen juist beter, niet alleen voor jezelf maar ook voor anderen die erbij betrokken zijn. Voor het inslaan van nieuwe wegen thuis of in je werk, is het HSP brein dus een mooie aanvulling voor de samenleving. Mits je hiervoor de ruimte in neemt en krijgt.
Overige talenten
Er zijn heel wat talenten van hoogsensitiviteit die vervolgens voortkomen uit de hoofdkenmerken van het hoogsensitieve brein: de opmerkzaamheid en diepgaande verwerking.
Zorgvuldigheid
Door je opmerkzaamheid neem je meer nuances waar en dat zorgt er automatisch voor dat je graag de puntjes op de i zet en eerst alle mogelijke opties op een rijtje zet zodat je een zorgvuldige keuze kunt maken.
Het grote geheel zien
HSP’s willen bij het maken van keuzes eerst even de hei overzien. Dat betekent dat voor het onderzoeken van alle (on)mogelijkheden het grotere plaatje duidelijk moet zijn. Vanuit daar kun je wikken en wegen wat onder de omstandigheden de beste optie is. Kunnen uitzoomen en zicht hebben op het geheel heeft allerlei voordelen, zoals beter rekening houden met anderen, het makkelijker leggen van verbanden, en meerdere stappen vooruit kunnen denken. Daar zitten dus meteen een aantal talenten van hoogsensitiviteit bij elkaar.
💡 Lees ook: HSP talent: het grote geheel zien
Verbanden leggen
Tijdens de diepgaande verwerking in je HSP brein worden een aantal hersengebieden geactiveerd waardoor je makkelijker verbanden kunt leggen. Dit zorgt er onder meer voor dat je vaak ook anticipeert op toekomstige stappen. Daardoor kun je scherper houden of je nog op koers ligt voor het beoogde doel van een project, situatie, keuze etc.
Oog voor het belang van anderen en empathie
Naast het leggen van verbanden worden meerdere hersengebieden in verband gebracht met empathie. Als je zorgvuldig wikt en weegt wat de beste optie is, doe je dit niet alleen voor jezelf, maar voor de hele groep. Hoe is de uitkomst voor de andere team- of gezinsleden? Wordt er niemand buitengesloten? Maar ook als mensen door een moeilijke tijd heen gaan, kun je vaak fijne ondersteuning bieden in de vorm van betrokkenheid en emotionele steun voor hen. Het lijkt misschien voor jou ‘normaal’, maar het zit hem in je mate van empathie en kunnen waarnemen van de nuance waardoor mensen zich vaak extra gehoord en gezien voelen door een HSP.
Zelfreflectie
Door je zorgvuldige afwegingen en het meenemen van alle leden van het team, ga je automatisch ook sneller reflecteren op je eigen gedrag. Welke invloed heeft dat op de ander? Ging ik te kort door de bocht en heb ik iemand daarmee pijn gedaan? Is mijn boodschap wel goed overgekomen? Veel HSP’s zullen een of meer van dit soort gedachten wel herkennen. Het zorgt ervoor dat je open staat voor aanpassingen van je eigen gedrag ten goede van het geheel.
Intuïtie
Hoewel je je als HSP met jouw opmerkzaamheid vaker bewust bent van zowel prikkels in de buitenwereld als in jezelf, neem je ook genoeg onbewust waar. Deze indrukken worden vervolgens ook op onbewust niveau diepgaand verwerkt en de uiteindelijke uitkomst kan dan bijvoorbeeld zijn: het voelt goed of het voelt niet goed maar ik kan het niet concreet onderbouwen. Door de werking van je hoogsensitieve brein heb je mijns inziens dan ook een sterke intuïtie die zowel voor jezelf als je omgeving prachtig in kunt zetten. Dit is in het rijtje talenten van hoogsensitiviteit er eentje waar niet alle HSP op durven te vertrouwen. Het vergt oefening om angst van intuïtie te onderscheiden en ook de zekerheid in de vorm van onderbouwing ontbreekt vaak. Toch kan het zeker geen kwaad om af en toe eens in die intuïtie mee te gaan al was het maar om die verder te ontwikkelen.
Rechtvaardigheidsgevoel
Als gevolg van de werking van je hoogsensitieve brein heb je ook een sterk rechtvaardigheidsgevoel. Onrecht kan je diep raken en je bent begaan met het lot van minderheden zoals outsiders in de klas of een team. Maar ook bijvoorbeeld dierenleed, oorlogen en andere zaken waarin mens, dier of milieu in een kwetsbare positie zitten. Status en rang zijn vaak voor HSP’s minder van belang: elk mens heeft waarde, ongeacht je positie of vermogen. Omdat zingeving een belangrijke behoefte van HSP is, kan (vrijwilligers)werk in deze hoek heel betekenisvol voor HSP zijn. En bovendien een waardevol talent voor de maatschappij. Er zijn immers mensen nodig die voor de belangen van anderen opkomen, zodat een samenleving hier meer bewust van kan worden.
Verantwoordelijkheid nemen
Een van de meest in het oog springende talenten van hoogsensitiviteit is tot slot het sterke verantwoordelijkheidsgevoel. Hierdoor kunnen anderen van jou op aan, worden dingen tot stand gebracht en afgerond en niet onbelangrijk: je maakt geen onverantwoorde keuzes met alle gevolgen van dien. Ook in relaties komt dit terug, bijvoorbeeld door naar jouw aandeel of een aanpassing in je gedrag te kijken als dat nodig is.
Intens genieten
De mate van genuanceerd waarnemen en diepgaande manier van verwerken zorgt eigenlijk automatisch voor een intensere beleving. Daarnaast is bij hoogsensitieve mensen vaker de korte versie van het 5-HTTLPR gen gevonden in wetenschappelijk onderzoek. Dit maakt je vatbaarder voor angst en depressie, maar zorgt er ook voor dat je onder de juiste omstandigheden sneller kunt opbloeien. Jezelf omringen met de juiste mensen en omgeving kan dus heel wat ten positieve teweegbrengen. En dat is een prachtig voordeel van hoogsensitief zijn.
Valkuilen van HSP
Je denkt misschien, leuk al die talenten, maar ik heb er vooral last van omdat ik mezelf er soms mee te kort doe. Het is de keerzijde van elk talent. Wanneer de verhouding tussen het inzetten voor jezelf en anderen niet in balans is, kan het een valkuil worden. Zoals bijvoorbeeld je verantwoordelijkheidsgevoel. Als je hierin doorslaat kan je jezelf (bewust of onbewust) overmatig gaan wegcijferen. Dit kan om tal van redenen zijn, zoals bijvoorbeeld:
- Eerdere ervaringen in je leven waarbij jouw grenzen niet voldoende aan bod kwamen.
- Onvoldoende kennis van je hoogsensitieve brein.
- Te weinig leuke prikkels in je leven.
- Manipulatie door anderen (bijvoorbeeld op werk of in relaties).
Het is dan belangrijk om te gaan werken aan een betere balans, zodat je meer ruimte en daarmee ontspanning in je leven kunt gaan ervaren. Kom je hier zelf niet uit, dan zou HSP begeleiding je hierbij kunnen ondersteunen.
Gelukkig Hoogsensitief – Esther Bergsma en Derk Eimers
Meer weten over je HSP talenten? Lees dan Gelukkig Hoogsensitief. Dit boek wil je laten genieten van jouw hoogsensitiviteit.
Tot slot
Er zijn heel wat talenten van hoogsensitiviteit dankzij de werking van het hoogsensitieve brein. Deze talenten zijn een waardevolle aanvulling in de samenleving. Vaak voelen talenten ‘normaal’ aan: “Dat kan toch iedereen?” Nou nee, ieder mens heeft talenten, maar ze zijn zeker niet allemaal hetzelfde. Wees je dus bewust van je eigen kenmerkende talenten. Als je merkt dat je er, vaak met name richting anderen, in doorslaat en jezelf vergeet, realiseer je dan het belang om dit beter in balans te brengen.
Bewaar voor later op Pinterest:
