Veel hoogsensitieve mensen zijn ook perfectionisten. Een eigenschap die heel handig kan zijn, maar je in een doorgeschoten versie ook goed in de weg kan zitten. Daarover lees je in dit artikel meer. Aan de hand van de checklist met symptomen van perfectionisme hieronder kun je tevens bekijken of jij een perfectionist bent.
Wat is een perfectionist?
Perfectionisten zijn mensen die alles perfect willen doen en streven naar hoge kwaliteit. Een valkuil is dat ze voor zichzelf daarmee meestal ook onrealistische hoge doelen stellen. Dan spreken we van doorgeschoten perfectionisme en werkt het op den duur allerlei problemen in de hand zoals conflicten met andere mensen, onvrede en kan het zelfs leiden tot een burn-out.
Checklist – Ben ik een Perfectionist?
Symptomen van perfectionisme
- Je bent altijd bezig
- Je wil graag dat het hele plaatje klopt en zet altijd de puntjes op de i
- Je gaat door waar anderen al gestopt zijn
- Een fout blijft vaak lang hangen
- Je probeert fouten te voorkomen
- Je bent zeer toegewijd aan je taken
- Je kunt moeilijk met feedback omgaan (voelt als aanval of zwakte)
- Je doet het of perfect, of niet
- Je gaat net zolang door tot het lukt
- Je bent kritisch tov jezelf en anderen
- Je hebt nooit genoeg tijd om het af te maken
- Je hebt weinig tijd om te genieten
- Je let op fouten van anderen
- Je houdt graag zelf de touwtjes in handen
- Hulp vragen als iets je niet lukt voelt als zwakte
- Je hebt dezelfde hoge verwachtingen van je omgeving en raakt geïrriteerd als mensen daar niet aan voldoen
- Je voelt je vaak overstelpt met taken
Gezond perfectionisme
Vaak wordt perfectionisme wat mij betreft ten onrechte, eenzijdig als negatief neergezet. Er is in mijn ogen helemaal niets mis met het willen streven naar perfectie. Het is een mooie drijfveer en verbeterde resultaten op allerlei vlakken leiden weer tot vooruitgang en vernieuwing in de maatschappij.
Bovendien zorgt perfectionisme ook voor een zorgvuldige afwerking van zaken. Denk bijvoorbeeld aan een chirurg, je moet er toch niet aan denken dat deze slordig in je lichaam gaat snijden en niet oplet en vitale organen raakt. Met andere woorden, het is op dit niveau een prima persoonskenmerk en je zult ervaren worden als zorgvuldig en bevlogen.
Een paar criteria van gezond perfectionisme: je reageert soepel op opbouwende kritiek. Je bent niet meteen uit het veld geslagen als er iets mis gaat, maar gaat aan de slag om dit op te lossen. Je bent niet bang om fouten te maken en je gaat met plezier op in je werk zonder dat dit je veel stress oplevert.
Oorzaken als je perfectionisme vooral een last is
Wanneer het perfectionisme bij jou is doorgeschoten en je in de weg is gaan zitten kan het raadzaam zijn inzicht te krijgen in de overtuigingen & behoeften die hierachter liggen. Vaak zie ik bijvoorbeeld hoogsensitieve mensen, tevens perfectionist, in mijn praktijk die niet voldoende geleerd hebben zichzelf te zijn en de overtuiging hebben dat ze pas goed genoeg zijn als ze altijd voor anderen klaar staan of perfect werk afleveren.
Een aantal oorzaken bij doorgeschoten perfectionisme
- Twijfelen aan jezelf waardoor je het gevoel hebt dat je niet goed genoeg bent zoals je bent. Hierdoor ontstaat onder andere een angst om fouten te maken.
- Onvoldoende gezien in je jeugd of in bepaalde situaties onvoldoende of geen erkenning gekregen voor wat je deed. Dit heeft je onzeker gemaakt, waardoor je via je perfectionisme nog steeds op zoek bent naar goedkeuring en bevestiging.
- Overmatig verantwoordelijkheidsgevoel waardoor sociale perfectie naar anderen ontstaat. Het gevoel er voor iedereen te moeten zijn met een grote kans dat je jezelf en je eigen behoeftes negeert.
- Door je diepgaande manier van verwerken, subtiele details teveel overdenken & over-analyseren.
- Rejection Sensitivity, je bent gevoelig voor afwijzing
“Je kunt perfectionisme vergelijken met een automatische piloot die eeuwig op zoek is naar een betere versie”. Wanneer is het dan goed genoeg?
Wat kun je eraan doen?
1. Pleasegedrag
Herken je dit: Je wilt door iedereen aardig gevonden worden en je stopt zodoende veel energie in het voldoen aan een perfect beeld voor anderen. Ook het er steeds maar voor anderen klaar staan hoort hierbij. Helaas is alle moeite voor niets want behalve dat je jezelf erin verliest en veel energie kwijtraakt, levert het ook teleurstellingen en het gevoel ‘zie je wel’ op als mensen je desondanks niet aardig vinden. Dit wordt al snel een vicieuze cirkel. Een perfectionist is dan een kei in het zichzelf naar beneden halen.
💡 Vraag jezelf eens af: wanneer jij niet jezelf bent in hoeverre kunnen mensen jou dan echt leren kennen?
Onthoud dat grofweg de helft van de mensen jou leuk vindt en de andere helft niet. Dus in plaats van veel energie te stoppen in het proberen voor iedereen leuk te zijn (wat onmogelijk is), kun je beter energie stoppen in het accepteren dat niet iedereen jou leuk vindt en dat dit verder niets zegt over wie je bent. Ga van jezelf houden met deze 12 tips om van jezelf te houden!
💡 Lees ook: Omgaan met stress als je hoogsensitief bent
2. Wees realistisch in je doelen
Er is niets mis met gedrevenheid mits jouw doelen realistisch zijn. Vaak ligt de lat bij doorgeslagen perfectionisme echter onrealistisch hoog. Dit heeft een verlammend effect, de berg wordt alsmaar groter en je weet niet meer waar te beginnen. Herkenbaar? Lees ook dit artikel moet jij ook zoveel van jezelf?
💡 Ik overzie de berg niet meer, hij wordt alleen maar groter. Ik baal van mezelf!
Hak de berg of de taak waar je tegenop ziet in stukjes. Zo krijg je weer overzicht.
Heb je ook moeite met je planning of overzie je deze niet meer?
Maak dan 2 lijstjes.Op de ene schrijf je urgente taken en op de andere taken die wat langer kunnen wachten. Zo creëer je overzicht. Maak vervolgens per dag een planning, bijvoorbeeld in dagdelen en zet daar 1 urgente taak (of een onderdeel daarvan) in die je in een dagdeel kunt afronden. Krijg je het niet af, verklein dan opnieuw je taak tot behapbare proporties.
3. Check, is het ook echt leuk?
Een perfectionist is over het algemeen ook praktisch ingesteld. Wanneer er een vraag uit de omgeving komt om iets te ondernemen kijk je vooral of dat in je agenda handig uitkomt of dat je het misschien wel handig kunt combineren (efficiënt als je bent). Pas later of als het zover is realiseer je je vaak dat je er misschien wel helemaal geen zin in hebt.
💡 Wat voel je? Vraag bedenktijd zodat je goed kunt laten bezinken of je er wel zin in hebt.
Jouw hoogsensitieve karakter kenmerkt zich voornamelijk door een diepgaande manier van verwerken. Dat wil zeggen dat je in veel gevallen tijd nodig hebt om alle facetten te voelen voor je een goed beeld voor jezelf kunt vormen. Wil je wel gaan? Vind je het ook écht leuk? En indien van toepassing, ben je bereid een ander te helpen of heb je even genoeg aan je eigen sores? Hoe voelt jouw antwoord op deze vragen? Neem je tijd en geef aan dat je er nog op terug komt.
Vond je dit leuk? Deel met anderen:
Bewaar voor later op Pinterest:
3 Reacties
Heel interessant stuk, Maaike, dankjewel!
Graag gedaan, E!
Warme groet,
Maaike
Top ik denk dat hier nog veel kan leren …