Het hoogsensitieve brein heeft een unieke manier van het opmerken en verwerken van prikkels en emoties. Als HSP ben je vaak empathisch, creatief, geniet je intens van de kleine dingen en heb je vaak een verfijnde intuïtie. Toch hebben sommige HSP’s moeite om de juiste levenspartner te kiezen en raken ze verstrikt in destructieve relaties. Hoe zit dat? In dit artikel antwoord op de vraag waarom sommige HSP op foute partners vallen met handige tips om hier mee om te gaan.
Paardenbloemen en orchideeën
Hoogsensitiviteit hoeft in je leven helemaal geen probleem te zijn. Met de juiste omstandigheden, waaronder een steunende omgeving, kun je zelfs heel goed floreren als HSP. In de wetenschap wordt hoogsensitiviteit ook wel eens vergeleken met een orchidee en niet-HSP met een paardenbloem. Waar paardenbloemen het onder vrijwel alle omstandigheden goed doen, hebben orchideeën een veel genuanceerder klimaat nodig om goed te kunnen bloeien.
Kortom, onder de juiste omstandigheden hoef je geen last van je hoogsensitiviteit te hebben of in relaties te verzanden met foute partners. En omgekeerd: heb je last van je hoogsensitiviteit of twijfel je regelmatig aan jezelf of aan de relatie? Dan is het belangrijk om te onderzoeken hoe dat komt. Er kunnen allerlei oorzaken zijn, waaronder een ongezonde relatie.
Ongezonde relaties
Voor we dieper duiken naar de reden dat sommige HSP op foute partners vallen, is de vraag natuurlijk wat een relatie met een foute partner nu precies is. Eigenlijk gaat het erom dat er een goede balans binnen een relatie is. Dat wil zeggen dat de een niet dominanter is dan de ander en beiden evenveel ruimte en zeggenschap hebben. Over het algemeen versterken mensen in een gezonde relatie elkaar terwijl een ongezonde relatie zich kenmerkt door afbreuk en destructiviteit. Als je regelmatig twijfelt aan jezelf in je relatie en de fout alleen maar bij jezelf zoekt, is de kans groot dat je in een ongezonde relatie zit.
Kenmerken ongezonde relatie
- Vaak twijfelen aan jezelf ten opzichte van de ander.
- Fouten van de ander goed praten.
- De schuld alleen maar bij jezelf zoeken.
- De ander legt de schuld altijd buiten zichzelf.
- Manipulatie door dominant gedrag of juist slachtoffergedrag.
- Als je iets aangeeft wordt dit verdraaid naar jou (gaslighting).
- Je durft je gedachten en gevoelens niet te delen.
- Afspraken worden niet nagekomen.
- Je grenzen worden niet gerespecteerd (en je gaat er vaak ook zelf aan twijfelen).
- Er is regelmatig drama, soms uit het niets.
- Weinig tot geen vertrouwen over en weer.
- Een constant gebrek aan energie.
- Het gevoel dat je vaak op je hoede moet zijn en constant op eieren moet lopen.
- Je gedraagt je op negatieve manieren die je niet kent van jezelf.
- Je twijfelt vaak aan de relatie.
- Je voelt je de mindere in de relatie.
- De ander neemt nauwelijks verantwoordelijkheid (voor de relatie en mogelijk ook de rest van zijn/ haar leven zoals financiën bijvoorbeeld).
- Jij doet het tegenovergestelde en blijft maar aan jezelf werken voor verbetering van de relatie.
- Je hebt de gedachte dat jij je partner moet helpen, redden of dat deze op termijn wel zal veranderen.
- De ander kan negatief zijn over allerlei zaken, jou en soms ook zichzelf.
Waarom HSP op foute partners vallen
De redenen dat HSP op foute partners kunnen vallen is divers, zo zijn er bijvoorbeeld een aantal negatieve omstandigheden in combinatie met een hoogsensitief brein, die je er vatbaar voor kunnen maken. Dit hoeft zeker niet altijd te gelden, ik zie in de praktijk ook heel wat stabiele relaties bij HSP.
Vaak speelt mee:
- Onvoldoende kennis over je hoogsensitieve brein.
- In je jeugd was niet altijd ruimte voor jou (met je hoogsensitiviteit) en zodoende ben je je te veel gaan aanpassen.
- Familiepatronen die soms al generaties lang teruggaan.
- Je hebt met afwijzing te maken gehad door bijvoorbeeld pesten.
- Je had een ouder met psychische problemen (zie ook HSP en KOPP).
- Je had de pech dat je tegen een foute partner aanliep en had (nog) geen referentiekader voor een gezonde relatie.
Dit resulteert vaak in:
- Je bent vooral gericht op de ander en vergeet jezelf gemakkelijk.
- Je hebt het gevoel dat je alleen wat waard bent als je een ander helpt.
- Je weet niet goed waar je grenzen liggen en je kunt ze daarom moeilijk stellen.
Valkuilen in het hoogsensitieve brein
De grootste valkuil van het hoogsensitieve brein is dat alle kwaliteiten zoals bijvoorbeeld empathie, betrokkenheid, zorgvuldigheid, weloverwogenheid en bedachtzaamheid zich vooral naar de ander gaan richten en je daardoor jezelf vergeet. Dit gebeurt met name als je onvoldoende besef hebt van je eigen waarde en daarmee aan je grenzen voorbij gaat. Vaak is dit al eerder in je leven ontstaan en wordt dit versterkt in een ongezonde relatie. Je komt niet dichterbij, maar juist verder van jezelf af te staan. Een relatie met een dergelijke dynamiek is destructief en deze negativiteit heeft een extra impact op een hoogsensitief brein en kan leiden tot angsten, piekeren, doemdenken, burn-outs en depressies.
💡 Lees ook: De talenten van hoogsensitiviteit op een rijtje
Hoe ga je ermee om?
Nu je beter weet waarom sommige HSP op foute partners vallen, is het tijd om te kijken wat je eraan kunt doen. Wat moet je doen als je merkt dat je in een ongezonde relatie zit?
Zoek informatie over HSP en relaties
Leer jezelf goed kennen door veel te lezen over hoogsensitiviteit. Dit helpt om dingen in perspectief te plaatsen en te leren dat het heel normaal is om (afwijkende) behoeftes te hebben als HSP. Er is niets mis met je. Hetzelfde geldt met informatie over relaties: lees jezelf in over gezonde en ongezonde relaties, zodat je beter begrijpt wat normaal is en wat niet. En onthoud: wat een partner zegt is niet altijd de waarheid, soms wel waar hij of zij in geloofd, maar dat hoeft niets over jou te zeggen.
Praat erover met anderen
Vaak is er sprake van schaamte Je voelt je alles behalve sterk door de situatie en misschien heb je wel het idee dat je je aanstelt of zeurt als het met anderen gaat delen. Toch is dit heel belangrijk, want anderen kunnen je juist steunen in het nemen van de juiste stappen voor jezelf. En die steun is heel normaal en is er voor iedereen, dus ook voor jou.
Vraag hulp
De volgende stap als je er zelf of met je omgeving niet voldoende uitkomt, is hulp gaan zoeken, bijvoorbeeld via je huisarts. Deze kan je doorverwijzen naar de POH-GGZ (praktijkondersteuner) of een (relatie)therapeut. Het is namelijk belangrijk om helder te krijgen wie je bent en waar jouw grenzen liggen. Dit kan met een eigen therapeut, maar als je partner openstaat voor relatietherapie kan dit mogelijk ook inzicht geven. Vanaf een gezonde basis in jezelf kun je beter besluiten of de relatie nog past bij jou en aansluit bij jouw toekomst.
Zorg goed voor jezelf
Je bent het misschien niet gewend, maar goed voor jezelf zorgen is heel belangrijk in deze. Zeker als je iemand bent van maar doorgaan en ‘ niet zeuren’ of ‘ ik mag me niet aanstellen’. Juist dan is zelfzorg vaak broodnodig om jezelf weer te vinden.
Tot slot
Je weet nu waarom sommige HSP op foute partners vallen. Als dit in jouw leven aan de orde is, is het belangrijk om de balans in jezelf te herstellen door te werken aan een gezonde eigenwaarde. Het is belangrijk om over je situatie te communiceren met anderen en hulp te vragen als je vastloopt. Tot slot is het essentieel om voor jezelf te zorgen, je bent het te allen tijde waard.