Hoogsensitiviteit en overanalyseren gaan regelmatig samen. Herken je dat bij jezelf? In dit artikel vertel ik je meer over dit proces en hoe je daar het beste mee om kunt gaan.
Analyseren vs overanalyseren
Wanneer je analyseert onderzoek je iets grondig. Je kunt bijvoorbeeld een probleem of bepaalde situatie analyseren of hoe je zelf of een ander in elkaar zit. Op zich een mooie eigenschap wanneer je dat, zoals met zoveel, met mate doet. Je bent namelijk meer dan je gedachten en je kunt niet alles analyseren, al is je brein daar misschien automatisch wel toe geneigd. Dan schiet je in het overanalyseren en dat kan aardig vermoeiend zijn en ervoor zorgen dat je niet meer in actie komt of alleen maar veilige opties kiest in je leven.
Hoogsensitiviteit en overanalyseren
Als je kijkt naar de diepgaande verwerking van HSP’s, waarbij onder meer grondig gewikt en gewogen wordt alvorens tot actie over te gaan, is de kans op overanalyseren als HSP vrij groot. Zeker als je ook gevoelig bent voor afwijzing, bijvoorbeeld omdat je ergens in je leven met afwijzing of verlies te maken hebt gehad. De angst dat het (mogelijk) verkeerd kan aflopen kan ervoor zorgen dat je eindeloos opties blijft overwegen.
Default mode network en het HSP brein
Het default mode network (DMN) is een hersennetwerk dat actief wordt wanneer we niet bewust gefocust zijn, bijvoorbeeld tijdens ontspanning of dagdromen. Het wordt geassocieerd met creatieve gedachten, herinneringen, en inlevingsvermogen. Uit onderzoek blijkt dat dit netwerk bij HSP’s vaak actiever is. Daarom is het belangrijk voor HSP’s om voldoende tijd te nemen voor rust en herstel, zoals me-time waarbij beweging een belangrijk element is.
Onder stress en bij te weinig slaap, ontspanning, of beweging wordt het default mode network ook actiever, maar op een minder positieve manier. Dit kan leiden tot overmatig piekeren, overanalyseren, het snel bedenken van doemscenario’s, herhaaldelijk nagaan of je juist hebt gehandeld of gesproken en kritisch zijn tegenover jezelf en anderen. Dit kan niet alleen ontstaan door te weinig me-time en tijdelijke stress, maar ook door trauma, angst of depressie. Als je hiermee worstelt als HSP, is het belangrijk om stress te verminderen waar mogelijk. Als het probleem langer aanhoudt of verband houdt met trauma, angst, overspannenheid of depressie, is het raadzaam om professionele hulp te zoeken. Probeer niet alles alleen op te lossen, want niet alles verdwijnt vanzelf.
💡 Lees ook: De voordelen van anders zijn als HSP
Is het wel de juiste keuze?
Wat ik veel in de praktijk zie is dat HSP’s graag willen weten of ze de juiste keuze maken voordat ze in actie gaan. Je kunt natuurlijk wel je kansen inschatten en een aantal risico’s uitsluiten, maar je weet pas zeker of iets wel of niet werkt als je het gaat doen. Omdat je zo goed kunt overwegen, kun je ook beter inschatten wat er eventueel mis zou kunnen gaan. Het gaan doen kan behoorlijk spannend, ongemakkelijk en eng zijn. Het zijn gevoelens die je als HSP intens voelt.
Risico’s vermijden
Wanneer je aantal negatieve ervaringen in je leven hebt opgedaan, kan dat een behoorlijk impact hebben gehad en om jezelf daarvoor te beschermen word je zelfs extra voorzichtig. Die beschermende houding naar jezelf wordt vaak een automatisme en je leert jezelf om moeilijke gevoelens te vermijden door alles te overdenken. Het nadeel daarvan is dat je door dit risicomijdende gedrag jezelf ook kansen ontneemt terwijl de afwijzing van ooit, nu niet meer aan de orde is. En bovendien kost het overanalyseren een enorme bak energie.
Je inlevingsvermogen
Een andere reden voor overanalyseren is de ander. Als HSP denk je ook meer aan de belangen van de mensen om je heen. Met je inlevingsvermogen kun je je bovendien maar al te goed voorstellen dat sommige boodschappen (vanuit jouw grenzen) de ander misschien wel kunnen kwetsen. Om dat te voorkomen kun je in overanalyseren schieten en probeer je jezelf misschien wel in allerlei bochten te wringen. Terwijl een teleurstelling van een ander in sommige situaties gewoon niet te voorkomen is.
Signalen dat je aan het overanalyseren bent
Lees ook het volgende artikel met signalen hoe je overanalyseren kunt herkennen en handige tips hoe je ermee om kunt gaan.
Vond je dit leuk? Deel met anderen:
Bewaar voor later op Pinterest:
Nog geen reacties. Reageer hieronder!