Ben jij regelmatig aan het overanalyseren als HSP? Dit heeft te maken met de diepgaande verwerking van het HSP brein, vaak gecombineerd met ervaringen of omstandigheden in het leven. In dit artikel leg ik je uit aan welke signalen je merkt dat je aan het overanalyseren bent. Met handige tips hoe je ermee om kunt gaan.
Overanalyseren als HSP, waaraan merk je dat?
1. Je zoekt controle over de situatie of een ander
In de maatschappij ontstaat soms het idee dat het leven maakbaar is. Natuurlijk hebben we enige invloed door onze houding in situaties, maar in het leven gebeuren nu eenmaal leuke en minder leuke dingen zonder dat we erom gevraagd hebben. En daar heb je niet altijd controle over omdat het buiten je invloedssfeer ligt.
Bijvoorbeeld over:
- Wat de ander van je denkt.
- Waar de ander behoefte aan heeft.
- De (mogelijke) teleurstelling van de ander.
- Een (te maken) beslissing van de ander.
- Situaties die niet jouw verantwoordelijkheid zijn.
- Iets waar überhaupt weinig aan te doen is.
- Jouw gezondheid of die van je dierbaren.
- Dierenleed en het milieu.
- Negatieve nieuwsberichten.
Merk je dat je dan toch in je hoofd aan het zoeken bent naar mogelijke oplossingen? Dan ben je aan het overanalyseren. Bovendien kan dit je zelfvertrouwen op termijn ondermijnen, want iets wat buiten jouw invloedssfeer ligt kun je eenvoudig niet oplossen ook al doe je nog zo je best. Als je wacht op de goedkeuring of bevestiging van de ander of je gedrag zodanig aanpast ten koste van jezelf dat de ander je aardig zal vinden of niet zal afwijzen dan bepaalt de ander in feite of je oké bent, het goed doet enz. Wil je dat?
HSP coach Maaike Kruijsen: Soms is het beste wat je kunt doen figuurlijk op je handen gaan zitten in plaats van (wanneer je er ook veel stress bij voelt: als een kip zonder kop) in actie te gaan. Ik hoor dan vaak de reactie: ja maar dat vind ik lastig, want dan voel ik me onrustig of vervelend.
Mijn antwoord is dan simpel: het leven is soms ook gewoon lastig. Kun je deze gevoelens toelaten? Of probeer je ertegen te vechten door toch in actie te gaan? Op de lange termijn zal dit tegen je gaan werken. Wanneer je accepteert dat vervelende gevoelens (en gedachten) bij het leven horen, scheelt dat je heel wat energie.
Stel jezelf daarvoor de vraag: ben je bereid je gevoelens toe te laten zonder dat ze zo snel mogelijk weg moeten doordat je het bijvoorbeeld gaat fixen? Accepteer dat je niet overal controle over hebt en er pijnlijke dingen in het leven zijn.
2. Je denkt in doemscenario's
Herken je dat je alle doemscenario’s doorloopt? Dit is iets wat regelmatig bij HSP’s voorkomt. Vaak gaat dit gepaard met de nodige spanning die weer versterkt wordt door de scenario’s die je waarschijnlijk vrij levendig voor je ziet. Een vicieuze cirkel waarbij je tot je het gaat doen toch niet weet of het zo gaat aflopen.
HSP coach Maaike Kruijsen: Draai het eens om: stel je voor dat de situatie je allerlei kansen zou bieden die je niet eens voor mogelijk zou kunnen houden. Hoe zou dat voelen? Ben je bereid het risico te nemen en daarmee jezelf een mogelijk kans te gunnen?
3. Je bent perfectionistisch
Omdat je zo’n sterk oog voor detail hebt, ben je zeer waarschijnlijk ook zorgvuldig in je reacties naar anderen, je werk, je keuzes enzovoorts. Dat kan een hele mooie kwaliteit zijn mits deze niet doorslaat naar perfectionisme. Dat wil zeggen dat het dan perfect moet en de lat dan vaak onhaalbaar hoog komt te liggen. Doordat wat je wilt niet haalbaar is, raak je teleurgesteld in jezelf en kun je gaan overanalyseren waarom het niet gelukt is of wat je mogelijk fout hebt gedaan. Dit wordt een vicieuze cirkel die op termijn je eigenwaarde flink kan aantasten.
HSP coach Maaike Kruijsen: Het is daarom belangrijk je verwachtingen af en toe te toetsen aan de realiteit. Bijvoorbeeld door het bij anderen te checken of eens te vragen hoe zij met een bepaalde situatie om zouden gaan.
💡 Lees ook: Ben jij een perfectionist?
4. Je maakt keuzes op basis van je verstand
Kies je vooral op je verstand en je voelt niet waar je behoefte aan hebt? Of is het voor jou niet helemaal duidelijk waar je grenzen liggen of je twijfelt er continu aan? Vaak zijn de signalen er wel, maar ben je niet gewend ernaar te luisteren. In plaats daarvan weeg je vooral rationeel af of het wel mag, wel verstandig is en wat de gevolgen voor de ander zijn.
HSP coach Maaike Kruijsen: Het is cruciaal dat je naar de signalen gaat leren luisteren. Wanneer dit lastig voor je is, zoek dan begeleiding. Acceptance & Commitment Therapy (ACT) kan hier goed bij ondersteunen.
5. Je bent streng voor jezelf
Als je merkt dat je vaak streng voor jezelf bent heb je waarschijnlijk allerlei regels voor jezelf waar je aan moet voldoen. Lukt het je ook om je eraan te houden? Zodra dit niet lukt is de kans groot dat je hierdoor teleurgesteld in jezelf raakt en aan het piekeren en analyseren raakt. Onze gedachten zijn een eindeloze maalstroom van zowel positieve als negatieve gedachten. Wanneer je streng voor jezelf bent, ben je vatbaarder voor de negatieve gedachten en is de kans groot dat je je ermee gaat identificeren. Met als gevolg: overanalyseren.
HSP coach Maaike Kruijsen: Observeer je gedachten eens door de eindeloze maalstroom eens voor jezelf uit te schrijven. Doe dit minimaal 10 minuten, let niet op spelfouten of een logische volgorde. Schrijf gewoon helemaal uit wat er in je hoofd aanwezig is. Neem daarna een moment om gewoon eens te kijken naar de gedachten die net nog in jouw hoofd zaten en voel eens wat dat met je doet. Laat elk gevoel, neutraal tot intens, er gewoon even zijn.
Bewaar voor later op Pinterest:
Nog geen reacties. Reageer hieronder!