Hoe kun je het beste omgaan met stress als HSP? Hoogsensitieve mensen zijn sneller gevoelig voor stress. Dit komt door de wijze waarop je hoogsensitieve brein werkt. Daarom is het belangrijk rekening te houden met je sensitieve eigenschap en op tijd je rust te nemen. In dit artikel leg ik je uit hoe dat zit. Voorkomen is, ook in dit geval, beter dan genezen.
Wat is stress?
We denken bij stress onmiddellijk aan dat nare gevoel van teveel stress. Maar in beginsel is met gezonde stress niets mis. Sterker nog, zodra je wakker wordt ervaar je in zekere zin stress. Het zorgt ervoor dat je je bed uitkomt en in actie gaat. Met andere woorden: gezonde stress zorgt ervoor dat je in beweging komt en activeert je gedurende de dag. Zolang dit in balans is krijg je hier geen last van.
Het wordt pas vervelend als je teveel of langdurige stress ervaart zonder tijdige ontspanning. Je hersenen geven een signaal aan de bijnieren die het stresshormoon cortisol gaan aanmaken. Je merkt dit bijvoorbeeld doordat je hart sneller gaat kloppen, je spieren zich aanspannen en je ademhaling versnelt. Als de stress langer aanhoudt ga je het ook merken aan een verminderde concentratie en meer prikkelbaarheid.
Wie kan stress vanuit het brein nu beter uitleggen dan neurowetenschapper Erik Scherder. Ook legt hij uit hoe je het beste kunt omgaan met stress. Bekijk dit filmpje, zodat je het systeem in je brein snapt voor de verdere uitleg in dit artikel.
Je hoogsensitieve brein werkt anders
Effectief omgaan met stress is voor een HSP brein heel belangrijk en begint met te snappen hoe dit precies werkt. Je bent met jouw brein namelijk opmerkzamer en neemt daardoor meer prikkels waar. Daardoor heb je als het ware geen filter en komt er veel meer binnen dan bij een niet-hoogsensitief brein. Deze prikkels moeten vervolgens verwerkt worden en dit doet je hoogsensitieve brein ook nog eens op een grondige manier. Kortom, je zit als HSP sneller aan een grens door de grotere hoeveelheid prikkels die je ervaart en vervolgens te verwerken hebt.
Heb je daar onvoldoende ruimte voor dan ontstaat er overprikkeling in het brein. En niet alleen dat, ook de amygdala (waar negatieve emoties en ervaringen liggen opgeslagen) krijgt meer speelruimte omdat deze minder wordt afgeremd door de frontale lob. Je bent daardoor dus sneller vatbaar voor negatieve gevoelens en emoties, doemscenario’s, gedachten als ‘dat heb ik weer’ en ‘zie je wel’ en dat veroorzaakt weer stress vice versa.
Klinisch psycholoog Elke van Hoof merkt bovendien in haar boek ‘Hoogsensitief’ op dat wanneer informatie emotioneel gekleurd is, HSP’s het moeilijker hebben. Dat wil zeggen dat als je een emotionele reactie hebt op een situatie, je daar als HSP minder goed van los kunt maken. Denk hierbij aan onrecht (zoals dierenleed en mensenleed) maar ook negatief (emotioneel) nieuws en allerlei talkshows met (emotionele) meningen bijvoorbeeld. En omdat dit in het brein in dezelfde regio zit als overprikkeling, versterken beiden elkaar ook nog eens.
Omgaan met stress, hoe doe je dat het beste?
Zoals Erik Scherder al aangaf in het filmpje hebben een aantal activiteiten een positief effect op het activeren van de hippocampus en de frontale lob. De hippocampus remt het aanmaken van stress en de frontale lob remt de amygdala af, waar negatieve emoties en ervaringen liggen opgeslagen (als deze teveel speelruimte krijgt ontstaat er door negatieve gevoelens nog meer stress). Dus is het belangrijk om wanneer je gestrest bent, je hippocampus en de frontale lob te activeren.
Dit doe je volgens Scherder door:
- Een lichamelijke activiteit zoals bijvoorbeeld wandelen, dansen of sporten.
- Te luisteren naar muziek.
- Gevoelsmatig bezig te zijn: empathie, sociaal bezig zijn, goed gevoel hebben.
- Voldoende te slapen (ook dat activeert je hippocampus en de frontale lob).
Zorg ervoor dat je iets gaat doen waar je op dat moment behoefte aan hebt. Dit versterkt je herstel namelijk nog meer. Voel dus in het moment waar je zin in of behoefte aan hebt.
💡 Lees ook: Het ideale me-time recept voor HSP’s
Chronische stress
Naast acute stress door bijvoorbeeld teveel tegelijk in een kort tijdsbestek te doen, kun je ook langdurig te lang doorgaan. Ik zie dat regelmatig in de praktijk bij mensen die bijvoorbeeld nog even door gingen, want ze waren toch nog niet (volledig) uitgeput? Op het moment dat je de korte signalen van behoefte aan rust negeert, werkt dat ook wel even, maar op de lange termijn raak je verder van huis en beland je in chronische stress. Je stress-systeem staat dan te lang aan met allerlei klachten tot gevolg. Dit is daarom geen handige manier van omgaan met stress.
De oplossing is vrij simpel: vaker rustmomenten inbouwen. Ook als het nog prima gaat. Geef je brein de rust en ruimte om zaken te verwerken en om te herstellen van de stortvloed aan prikkels die dagelijks op je afkomen. Wacht niet tot je vol zit, maar zorg preventief voor momenten waarin je rust hebt. Al dan niet door te sporten, de natuur in te gaan, lekker naar muziek te luisteren en regelmatig afspreken met mensen in je omgeving (naar gelang je behoefte).
Lukt je dit niet goed? Overweeg dan HSP begeleiding. In een traject leer je op welke manier je hoogsensitieve brein werkt en hoe je beter naar je grenzen kunt luisteren.
💡Tip: van welk natuurgebied of van welke geluiden word je rustig?
Een handige tip bij het omgaan met stress: zet regelmatig filmpjes of geluiden aan die een ontspannend effect op je hebben. Met name natuurgeluiden, zoals bijvoorbeeld vogels, de zee, regen, wind. Probeer het eens uit, let wel op dat je het zelf een aangenaam geluid vindt, anders werkt het contraproductief.
Bewaar voor later op Pinterest:
1 Reactie
Zeer herkenbaar! Super bedankt voor deze heldere uitleg. Het was voor mij een eye opener en geen moment te laat, want ik weet nu wat ik écht moet gaan doen en waar ik de prioriteiten moet leggen! Voorlopig is het me-time!