Ik hoor in de praktijk regelmatig dat HSP’s last hebben van doemscenario’s en ik kan er zelf ook vrij gemakkelijk een aantal verzinnen eerlijk gezegd. Hoe komt het dat hoogsensitiviteit en doemscenario’s vaak samen gaan? Daarvoor neem ik je mee in het hoogsensitieve brein, dat net een beetje anders werkt dan een niet-hoogsensitief brein.
Het hoogsensitieve brein
Het hoogsensitieve brein kenmerkt zich door een verhoogde opmerkzaamheid. Je neemt meer subtiele signalen waar en wil met de waargenomen signalen (door de diepgaande verwerking) eerst even de hei overzien voordat je in actie komt. Denk aan het maken van keuzes, reacties geven, wennen aan verandering enz. Daarbij overweegt het brein de kansen en de risico’s, de belangen voor jezelf én anderen en kijkt het vaak ook al een paar stappen vooruit in het proces om zo zeker te zijn van een goede zorgvuldige keuze.
Hoogsensitiviteit en doemscenario’s
Doordat je de risico’s in beeld hebt en geneigd bent ook al de vervolgstappen mee te nemen kun je daarom ook sneller doemscenario’s bedenken. Tegelijkertijd kun je met datzelfde systeem in je hoogsensitieve brein ook meer creatieve oplossingen bedenken, want naast de risico’s bekijk je ook alle kansen en daardoor de mogelijkheden. Dit is belangrijk om te weten, want het kan je namelijk ook helpen in het omgaan met alle doemscenario’s die passeren. Verderop leg ik je daar meer over uit.
Afwijzingsgevoeligheid – Rejection Sensitivity
Heb je eerdere ervaringen met onrecht en/of afwijzing meegemaakt? Dan is je angst dat dit mogelijk weer gaat gebeuren snel(ler) geactiveerd. Jouw systeem wil je namelijk behoeden voor pijn, ongeacht of dit nu nog reëel is. Doemscenario’s kunnen je dan helpen om jezelf ervan te weerhouden eenzelfde ervaring te krijgen door het potentiële gevaar te vermijden. Het verschil is vaak echter dat die situatie of tijd al voorbij is en er in feite geen gevaar meer is. Veel mensen gaan zichzelf er dan ook om veroordelen, omdat de angst niet logisch (meer) is. Toch is het logischer dan je denkt, want het komt praktisch altijd voort uit eerdere ervaringen van echte pijn, ook als je je ze niet direct voor de geest kunt halen. Als kind vond je bijvoorbeeld dingen vanzelfsprekend omdat je niet beter wist en heb je geleerd dat een bepaalde emotie, spontaniteit of gedachte niet klopt. Ook als dat wél zo was, maar de omgeving er (vaak onbewust) negatief op gereageerd heeft of dit zo op je overkwam. Afwijzingsgevoeligheid, hoogsensitiviteit en doemscenario’s gaan bijna altijd hand in hand.
Valkuilen doemscenario’s
Kloppen de doemscenario’s? Dat is maar de vraag. Ze komen vaak voort uit angst of het scenario zelf roept angst op. Bijvoorbeeld het idee dat er een wesp tussen je net vers gehaald broodje zit in de zomer. Dat kan nogal belemmerend werken, hoeveel zin heb je nog in je broodje tot je het gecheckt hebt? 😉 De kans is ondertussen heel klein dat het ook echt waar is.
Waar ik vaak een valkuil zie ontstaan is als je door deze route in je brein zeker wilt weten dat je de juiste keuze maakt waar je dat nog niet kunt weten. Je kunt dan de neiging hebben om in doemscenario’s te blijven hangen en niet in actie te komen. Of je kiest bijvoorbeeld voor de veilige weg die misschien niet ideaal is, maar in ieder geval ook geen risico’s kent.
💡 Lees ook: Hoe was jouw jeugd als HSP?
Laat je niet misleiden door doemscenario’s
Hoogsensitiviteit en doemscenario’s gaan dus regelmatig samen. Neem ze dan niet teveel voor waar aan en probeer er vooral niet vanaf te komen. Ertegen vechten helpt net zo min als ze te serieus nemen. Ze zijn er om je te beschermen, maar hun functie is niet altijd meer nodig. Zie het als een automatisch bandje wat in je systeem nog afgaat, maar niet meer van deze tijd is. Blijf je daar naar luisteren dan vermijd je waarschijnlijk veel in het leven en ontneem je jezelf ook de kansen die er liggen. Belangrijk om te weten is dat het leven ook bestaat uit pech en geluk op je weg. Je hebt er 0,0 invloed op, dus wat je ook probeert, je kunt het niet voor zijn.
Focus op de kansen
Focus in plaats daarvan op alle kansen en mogelijkheden terwijl je rekening houdt met het feit dat je het spannend vindt en dit allerlei doemscenario’s oproept. Dat is oké en hoort erbij, maar betekent niet dat je iets niet moet gaan doen. Kan het desondanks ‘fout’ aflopen? Absoluut, maar waarom zou je foutloos door het leven moeten gaan? Terwijl je voor iedereen in veel gevallen misschien het geduld van de wereld hebt, mag je dat voor jezelf ook hebben. Het is oké om fouten maken en daarvan leren. Zo geef je jezelf de ruimte om je te ontwikkelen.
Bewaar voor later op Pinterest:
Nog geen reacties. Reageer hieronder!