Kun je op latere leeftijd hoogsensitief worden of word je ermee geboren? Regelmatig hoor ik mensen zeggen dat ze hoogsensitief zijn geworden, al dan niet door bepaalde gebeurtenissen. Dit berust op een wijdverbreid misverstand over hoogsensitiviteit en een verhoogde gevoeligheid naar aanleiding van negatieve ervaringen. In dit artikel leer je daar alles over.
Hoogsensitiviteit is een persoonskenmerk
Er zijn sterke aanwijzingen uit diverse wetenschappelijke onderzoeken (onder andere naar het 5-HTTLPR gen) dat hoogsensitiviteit aangeboren en erfelijk is. Het hoogsensitieve brein werkt anders ten opzichte van een niet-HSP brein. Uit onderzoeken in een fMRI scanner bleek bijvoorbeeld dat er in een hoogsensitief brein meer breingebieden oplichten. Dat wil zeggen dat je niet op latere leeftijd hoogsensitief kunt worden. Je bent het vanaf je geboorte of je bent het niet.
Hoogsensitiviteit bestaat uit twee hoofdkenmerken:
- Je opmerkzaamheid voor prikkels (in jezelf en vanuit je omgeving).
- De diepgaande verwerking.
Als gevolg van de werking van je brein kun je gevoeliger zijn voor stress en emotionele reacties. Maar let wel: dit is een gevolg. Hoogsensitiviteit staat dus niet gelijk aan gevoelig zijn.
Ik werd door de situatie gevoeliger, hoe zit dat?
Een heftige gebeurtenis of overbelasting kan behoorlijk intens zijn en emotionele en lichamelijke reacties oproepen. Dit is heel normaal en geldt zowel voor hoogsensitieve als niet-hoogsensitieve mensen. Het kan variëren van een enkele ingrijpende gebeurtenis tot een lange periode (denk aan onveiligheid in je jeugd, ziekte van een dierbare, een destructieve relatie of langdurig conflict op je werk). Dat doet iets met je als mens en hierdoor kun je bijvoorbeeld in sociale situaties overgevoeligheid ontwikkelen.
Het uit zich bijvoorbeeld in de angst voor afwijzing. Je hoeft niet hoogsensitief te zijn om dit te ontwikkelen, maar je bent hier als HSP wel vatbaarder voor door de wijze waarop je brein werkt. Je kunt er dan ook niet hoogsensitief van worden, wel gevoelig.
Je kunt niet op latere leeftijd hoogsensitief worden, wel gevoeliger
Kortom er zijn allerlei omstandigheden waardoor je gevoeliger kunt worden en emotioneler gaat reageren, zowel als HSP als niet-HSP. Als je hoogsensitief bent heb je door je hoogsensitieve brein vaak wel sterker last van je emoties bij negatieve situaties en kunnen ze langer blijven hangen. Maar een en ander is ook afhankelijk van eerdere ervaringen en hoe je omgeving reageert (en gereageerd heeft in het verleden). Wat ik daarom wel vaak zie is dat mensen op latere leeftijd door allerlei ervaringen meer last krijgen van valkuilen als gevolg van je hoogsensitieve brein + negatieve ervaringen.
Gevoeliger op latere leeftijd
In de praktijk hoor ik regelmatig dat de gevoeligheid toeneemt met de leeftijd zowel bij mannen als vrouwen. Bij vrouwen in de overgang is het deels onderhevig aan de schommelende hormonen. De precieze verklaring voor de toename van het ervaren van je gevoeligheid weet ik niet. Het houd mijns inziens onder meer verband met jezelf niet meer hoeven bewijzen en minder bezig zijn met wat anderen van je denken. Hierdoor krijgt je gevoel meer de ruimte.
Wat daarnaast interessant is, is de leeftijd waarop je je bewust was van je hoogsensitiviteit. Vroeger was er nog niet veel over bekend, dus de huidige oudere generaties komen er vaak nu pas achter. In de praktijk hoor ik dan regelmatig de gemene deler van je anders voelen, maar soms komt er nog een rouwproces op gang waarbij je je gaat realiseren dat je wel anders maar niet raar of gek bent bijvoorbeeld. Ook dat gaat gepaard met de nodige gevoelens, die nu meer de ruimte kunnen krijgen.
Bewaar voor later op Pinterest:
1 Reactie
ik ben 61 jaar, en sinds 5 jaar weet ik dat ik HSP ben. Ik ben nr 3 in een gezin met 6 kinderen. 3 zussen en 2 broers heb ik. En vanaf mijn schooltijd heb ik altijd gedacht: ik hoor niet in dit gezin….ik ben heeeel anders dan de rest. Ik pas niet in dit gezin. Dit gevoel heeft dus 56 jaar geduurd. En hoewel ik gelezen (en gehoord heb van Maaike) dat extreem of een klein beetje hsp niet bestaat., ik toch wel in gradaties geloof. Voor mijn gevoel ben ik extreem hsp! ik heb alle kenmerken van hsp in het kwadraat! En ik kan er slecht mee overweg.
Dus nee…hsp kan je niet worden, dat ben je al. En ja, wat mij betreft ben ik extreem hsp. Wie herkent dit?
warme groet
Bianca