Omgaan met kritiek is vaak één van je zwakke punten wanneer je hoogsensitief bent. Je kunt heftig reageren op een ander terwijl je dat misschien helemaal niet wilt. Je laat er bovendien zonder dat je het weet waardevolle informatie mee liggen. Over jezelf én de ander. Hoe je met kritiek om kunt gaan lees je hieronder.
In dit artikel:
- Waarom is kritiek zo moeilijk als je hoogsensitief bent
- Wat is kritiek eigenlijk?
- Omgaan met kritiek als je hoogsensitief bent
- Okay, maar kritiek heeft toch ook een functie?
- Feedback tips voor hoogsensitieve mensen
Waarom is kritiek zo moeilijk als je hoogsensitief bent?
Een aantal mogelijke oorzaken:
- Je persoonlijkheid: we worden allemaal met talenten, maar ook zwakke plekken geboren, omgaan met kritiek kan daar één van zijn.
- Onrecht: misschien ben je heel lang ten onrechte bekritiseerd of niet aangezien voor wie je was (bijv in je jeugd of een destructieve relatie). Je ontwikkelt dan een gevoeligheid voor afwijzing en daarmee een allergie voor kritiek.
- Gevoelig: gebeurtenissen komen vaak heftig binnen en kritiek kan je dan ook in mum van tijd uit balans trekken.
- Je brein: alle mensen willen het graag ‘goed’ doen en geen fouten maken. Goed versus fout is een concept van je brein (het ego). Je brein is namelijk niet gebaat bij kritiek, omdat het vanuit een overlevingsmodus opereert. Het is je -denkbeeldige- bescherming voor alles wat jou zou kunnen afwijzen.
- De wijzende vinger: we doen het allemaal weleens, wijzen naar wat de ander fout doet. Hier ligt altijd iets aan ten grondslag bij degene die wijst. Ik kom daar verderop in dit artikel op terug.
- Misverstanden: doordat veel mensen kritiek uit de weg gaan ontstaan er snel misverstanden die het geven of willen ontvangen van kritiek moeilijker maken.
Wat is kritiek eigenlijk?
Kritiek gaat over het elkaar aanspreken op gedrag wat als onwenselijk ervaren wordt. Het wordt meestal als vervelend ervaren om te krijgen, maar óók om te geven. Dit geldt zeker voor veel hoogsensitieve mensen, omdat de gegeven kritiek vaak met de nodige emoties gepaard gaat. Het suggereert al snel dat je iets fout doet.
💡 Laten we die mythe meteen maar met een mooie boog in de prullenbak mikken; je leert al doende en zonder die ‘fouten’ zou er weinig aan zijn. Met andere woorden: je hebt de zogenoemde fouten nodig voor een dynamisch leven. 🙂
Ik spreek dan ook liever van wat wel en wat niet werkt, daarin heb je een keuze. Je kunt besluiten dat de manier waarop je dingen deed niet (meer) werkt. Zo simpel kan het zijn.
Omgaan met kritiek als je hoogsensitief bent
Voor HSP kan kritiek een extra uitdaging zijn, omdat je de emoties van de ander voelt. Wanneer iemand boos op je is trek je het misschien teveel aan en wanneer iemand het eng vind op je ergens op aan te spreken kan die emotie jou naar beneden trekken. Het is daarom extra belangrijk dat je goed onderscheid maakt tussen wat van jou en wat van de ander is.
Doe dit in 2 stappen:
- Wat is mijn verantwoordelijkheid in deze situatie en welke hoort bij de ander? Vraag eventueel om ruggespraak in je omgeving.
- Welke emoties voel ik en in hoeverre zijn deze van mij?
Wil je meer begrip voor jouw hoogsensitiviteit? Als je wilt dat een ander begrip voor jouw hoogsensitiviteit (HSP) heeft is het aan jou aan te geven waar je behoefte aan hebt. Alleen dan kan iemand rekening met jou houden.
Okay, maar kritiek heeft toch ook een functie?
Zeker en er is ook niets mis mee, het kan zelfs heel veel brengen! Het is een kwestie van een ander perspectief. Ik noem het graag feedback, klinkt een stuk relaxter hé? Dat is het ook, mits je de volgende zaken even in acht houdt.
💡 Lees ook: HSP valkuil – jezelf vergeten | met 5 tips
Feedback tips voor hoogsensitieve mensen (HSP)
Er bestaat zowel positieve als negatieve feedback waarbij positieve feedback meestal motiverend werkt.
Sta even stil bij wat jou zo raakt voor je feedback geeft. Jouw geraaktheid is jouw verantwoordelijkheid, hou dit bij jezelf. Je kunt er wel begrip voor vragen.
Praat vanuit de ik-vorm. Ik ervaar deze situatie als…(je gevoel)…en het zou me….(je gevoel)… geven als dit anders kan. Je geeft hiermee aan een dialoog met iemand aan te gaan ipv te wijzen ‘jij doet dat (fout)”.
Laat ik vind (oordeel), altijd/nooit/overal (weerlegbaar), door jou, jij begon (wijzen) etc achterwege…het creëert een discussie over de vorm in plaats van een dialoog over de inhoud.
Maak het niet te zwaar. Dit geldt in alle gevallen als je aangeeft en ontvangt. Is het negatieve feedback en voel je allerlei emoties op je afkomen? Laat het bij de ander! Hou het voor jezelf luchtig terwijl je het wel serieus neemt. Maak er zelf geen emotioneel drama van als je iets aangeeft, zo is de kans ook groter dat de ander jou ook goed hoort. Overigens is het natuurlijk helemaal geen drama om emoties te hebben als je iets aangeeft, zolang je ze maar goed bij jezelf kunt houden (je geeft aan wat iets met je doet in plaats van: ‘door jou word ik boos/verdrietig/gekwetst). En dat geldt ook andersom. Je hoeft alleen de boodschap aan te nemen, je bent niet verantwoordelijk voor het gevoel van de ander. Je kunt er wel mededogen mee hebben (dat is wat anders dan mee gaan lijden of je onnodig schuldig voelen).
Wees dankbaar als iemand jou op iets wijst wat je zelf niet zag (wanneer je je erin herkent, feedback zegt namelijk vooral iets over degene die het geeft en pas als je bepaalde feedback vaker hoort, is de kans groot dat dit een blinde vlek van jou is en kun je besluiten of je er wat aan doet).
Als je je overvallen voelt door bepaalde feedback, neem dan even de tijd om alles rustig op een rijtje te zetten. Wat gebeurde er, wat is van jou, wat is van de ander en wat wil je hiermee? Kom er wel op terug, zaken die in de lucht blijven hangen worden doorgaans groter (en dus zwaarder).
Vond je dit leuk? Deel met anderen:
Bewaar voor later op Pinterest:
9 Reacties
Dank je wel heel herkenbaar
Dank je wel. Compleet, duidelijk en praktisch toe te passen!
Hier kan ik weer mee verder. Voor wellicht ieder ander heb ik nog wel een tip. Ik kijk altijd naar de ogen en dan zie en voel ik wat ze uitstralen. Dat geeft dan vaak aan hoe de kritiek is bedoeld.
Het altijd voor iedereen goed willen doen, blijft voor mij een moeilijk iets om af te leren. Ik weet dat dat niet gaat, maar toch..
Dank je voor deze heldere uitleg, Maaike.
Herkennende factoren.. Belangrijk voor de erkenning,inzicht,en omgang,zowel in/met mijzelf als en/met anderen. Dank voor de verbreding der horizon.
Graag gedaan!
Zijn er meer HSP die kritiek proberen te ontwijken? En dat er dan ook te lang dingen blijven zweven en het alleen maar zwaarder wordt om kritiek te geven of om te ontvangen?
Absoluut. Vermijden is een van de bekende strategieën van hoogsensitieve mensen waardoor het probleem vaak inderdaad alleen maar zwaarder of groter wordt.
Sjonge. Ja, ik vind het inderdaad lastig om kritiek te ontvangen. Ik voelde me als kind met kritische ouders ongelofelijk op mijn huid gezeten. Ik ben dus nu letterlijk allergisch voor kritiek; ervaar het al snel als gezeur en afkeuring. Ik worstel momenteel best met het gevoel klein en dom te zijn als ik kritiek ontvang. Gewoon vanuit het verleden. Heb je ook een artikel met handvatten Maaike, hoe ik daar helend mee om kan gaan? Dat kritiek vaak iets zegt over de waarden die de ander aan dingen geeft, vind ik wel verhelderend. Ik denk dat dat zeker klopt.