Je bent een HSP, maar je persoonlijkheid is opgebouwd uit meer dan alleen je hoogsensitiviteit. Zo speelt er bijvoorbeeld mee of je in verhouding meer introvert of extravert bent. Ook je prikkelbehoefte kan hoger of lager dan gemiddeld liggen. Op basis van deze twee punten kun je 4 HSP types definiëren.

Je bent niet alleen maar introvert of alleen extravert. Stel je een lijn voor met aan het ene uiterste introvert en aan het andere uiterste extravert. Ergens op die lijn bevind jij je. Dat kan meer richting introversie zijn of meer richting extraversie. Een derde optie is min of meer in het midden, dit noemen we ambivert.

 💡  Deze MBTI test geeft heel mooi weer waar jij je op de lijn van introvert vs extravert bevindt.

Elk mens heeft een bepaalde behoefte aan prikkels. De prikkelzoeker (ook wel high-sensation seeker – HSS genaamd) heeft er meer nodig dan de rustzoeker. Prikkels zorgen ervoor dat we in actie komen. Bij een teveel aan prikkels raak je overprikkeld, iets waar hoogsensitieve mensen (zowel de rustzoekers als prikkelzoekers) gevoelig voor zijn.

Maar bij een te weinig aan prikkels raak je juist onderprikkeld. Ben je een prikkelzoeker dan ligt verveling en onderprikkeling sneller op de loer.

Wat betekent dit alles voor je hoogsensitieve eigenschap die zich kenmerkt door een diepgaande wijze van verwerken? Dat de mate waarin je introvert of extravert bent iets zegt over waar je wel of juist geen energie van krijgt. Hetzelfde geldt voor je prikkelbehoefte. Hieronder kun je lezen wat dit voor de 4 verschillende HSP types betekent:

Jij bent graag op jezelf en je krijgt daar energie van. Activiteiten doe je het liefst in je eentje of in 1 op 1 contact. Je houdt van rust, regelmaat en (enige) routine. Je zoekt de rust op en bent graag bezig met je binnenwereld. Zo sta je veel stil bij je gedachten, emoties en ideeën.

Valkuil: Je kunt overprikkeld raken door je vele gedachten en emoties. Deelnemen aan activiteiten in een groep mensen kan ook sneller tot overprikkeling leiden.

Jij voelt vaak een spanning tussen je innerlijke behoefte aan rust, regelmaat, routine aan de ene kant en aan de andere kant ben je sterk naar buiten gericht in je uitingen en graag in contact met mensen.

Valkuil: Let op je grenzen en luister goed naar je behoeftes. Zorg dat je niet teveel activiteiten plant en voldoende me-time hebt.

Jij zoekt diversiteit en afwisseling in je leven, maar niet perse in een sociale context. Je houdt van veel verschillende en uitdagende activiteiten in je eentje of in 1 op 1 contact. Nieuwe ervaringen zoek je meestal niet in het contact met andere mensen, maar vooral via emotionele belevingen en verkenningen (zoals bijvoorbeeld kunst, zingeving, dromen of door kennis te vergaren over een onderwerp dat jou boeit).

Valkuil: Wanneer je jezelf teveel afremt loop je het risico onderprikkeld te raken. Overprikkeling ontstaat bij vaak door alle gedachtes en gevoelens of te veel activiteiten te doen.

Jij bent altijd druk met allerlei activiteiten, uitdagingen en je sociale leven. Want het is allemaal zo ontzettend leuk. Je vertelt graag over je ervaringen en je houdt van een actief sociaal leven. Je hebt in verhouding veel energie. Emoties kunnen snel hoog oplopen en je moet dan even stoom afblazen, maar je bent ze daarna (meestal) ook zo weer kwijt.

Valkuil: Er bestaat een risico is dat je overprikkeld raakt doordat je teveel doet en dan plotseling niets meer kunt, omdat de energie opeens weg is. Neem op tijd je rust. Ook jij hebt sudder-en hersteltijd nodig, meer dan een niet-HSP. Sta regelmatig stil bij waar je behoefte aan hebt, anders hol je jezelf voorbij. Hetzelfde geldt voor mogelijke onderprikkeling: blijf goed voelen waar jij behoefte aan hebt en blij van wordt.

Graag maak ik nog de kanttekening dat bovengemiddeld intelligente & hoogbegaafde mensen mijns inziens vaak ook meer behoefte aan prikkels hebben. Dit komt mede doordat processen sneller verwerkt worden en er dus eerder behoefte ontstaat aan nieuwe input. Wanneer ik in de praktijk het HSS-HSP types waarneem, check ik daarom altijd kenmerken van een bovengemiddelde intelligentie en hoogbegaafdheid. Zo is er vaak een sterke(re) behoefte aan autonomie, grote mate van zelfbewustzijn en een behoorlijke snelheid in denken (en vaak ook spreken).

Zonder IQ test is natuurlijk niets met zekerheid vast te stellen, maar toch zie ik dat deze groep in de praktijk behoefte heeft aan een andere benadering in begeleiding dan wanneer er alleen sprake is van hoogsensitiviteit. Bovendien liggen verveling en een bore-out net als bij de extraverte HSS, behoorlijk op de loer en is er een grote behoefte aan voldoende (boeiende) prikkels.