Een identiteitscrisis is een (tijdelijke) toestand van twijfel over wie je bent. Je voelt je volslagen onzeker over je gevoelens, gedachten, bewustzijn en overtuigingen. Je ‘ik’ is zoek en je twijfelt aan je kwaliteiten en wat je te bieden hebt. Het voelt alsof de bodem onder je is weggeslagen.
Er zijn verschillende factoren waardoor je als mens in een identiteitscrisis terecht kunt komen. Daarnaast kan het anders zijn, je intense gevoeligheid en behoefte aan zingeving in je leven als HSP een extra rol spelen. In dit artikel lees je daar alles over en geef ik tips hoe je hier het beste mee om kunt gaan.
Wat is je identiteit?
Voor we het gaan hebben over een identiteitscrisis is het handig om het begrip identiteit te definiëren. Wat is een identiteit eigenlijk? Jouw persoonlijke identiteit is het geheel van alle aspecten die bij jou horen.
Aspecten van je identiteit zijn oa:
- Normen
- Waarden
- Persoonlijke eigenschappen (zoals hoogsensitiviteit)
- Leeftijd
- Gedachten & ideeën
- Voorkeuren
- Uiterlijke kenmerken
- Je ervaringen
Al deze aspecten samen vormen jouw identiteit. Hoogsensitiviteit is een karaktereigenschap en onderdeel van je identiteit, maar geen hoogsensitief persoon (HSP) is hetzelfde. Dat komt omdat er meer aspecten meespelen.
Naast je persoonlijke identiteit heb je bijvoorbeeld ook nog een sociale, culturele en nationale identiteit. Voor nu ga ik alleen in op je persoonlijke identiteit en de crisis die daarin kan ontstaan.
Identiteitsontwikkeling
Je identiteit is geen vaststaand gegeven dat hetzelfde blijft van je geboorte tot de dood. Sommige delen van je identiteit zijn er vanaf je geboorte. Hoogsensitiviteit bijvoorbeeld, is een karaktereigenschap waarmee je geboren wordt. Maar je identiteit ontwikkelt zich gedurende het leven naar aanleiding van je ervaringen. Zo speelt het gezin waarin je opgroeide en de normen en waarden die je daar mee kreeg een rol. Maar ook andere en soms ingrijpende gebeurtenissen ontwikkelen je identiteit verder en/of geven je meer zicht op wie je bent.
Jouw zelfbeeld
Jouw zelfbeeld is de manier waarop je naar jezelf kijkt en hoe je jezelf beoordeelt. Dit is niet hetzelfde als je identiteit, maar je zelfbeeld heeft natuurlijk invloed bij de ontwikkeling ervan. Als je hoogsensitief bent spelen namelijk omgevingsfactoren een extra belangrijke rol, ook bij je zelfbeeld. Waren of zijn deze positief, dan zal dit leiden tot een positief zelfbeeld. Maar waren of zijn de omstandigheden negatief, dan kan dit soms een sterk negatief effect hebben (gehad) op je zelfbeeld en zelfs leiden tot afwijzingsgevoeligheid.
Wanneer je bijvoorbeeld onvoldoende jezelf kon zijn door omstandigheden in je jeugd of in een relatie, dan heb je je mogelijk ook afgevraagd wat je beter of anders zou kunnen doen. Ik zie veel hoogsensitieve mensen de oorzaak of oplossing vervolgens bij zichzelf zoeken terwijl een ander zijn of haar verantwoordelijkheid niet nam. Als je merkt dat je een negatief zelfbeeld hebt door bovenstaande voorbeelden of doordat je het idee hebt dat de mening van een ander belangrijker is dan die van jou, raad ik je aan hier hulp bij te zoeken.
💡 Lees ook: Hoe was jouw jeugd als HSP?
Een identiteitscrisis
Wat is een identiteitscrisis, ook wel de donkere nacht van de ziel genaamd, nou eigenlijk? Zoals ik in het begin van dit artikel al zei is dit een toestand waar je je volslagen onzeker voelt over wie je bent, je weet niet meer wat je overtuigingen zijn en je twijfelt aan je kwaliteiten en wat je te bieden hebt. We herkennen dit allemaal weleens kortdurend als er iets heftigs voorgevallen is. Maar meestal herstelt dat na een paar uur, dag of paar dagen weer. Ervaar je dit echter weken of zelfs langer aan een stuk en voelt het alsof de bodem onder je is weggeslagen? Dan heb je het over een identiteitscrisis.
Uiteraard zijn er allerlei stadia van mild tot zeer heftig, waarbij dit uiteindelijk tot een depressie kan leiden. Een identiteitscrisis kan optreden in verschillende fases van je leven maar ook een gevolg zijn van een ingrijpende gebeurtenis. Als HSP is het daarbij ook relevant of je jouw sensitiviteit geaccepteerd hebt, je vrij voelt jezelf te kunnen zijn en of je genoeg ruimte geeft aan je behoeften zoals zingeving in je leven.
Oorzaken van een identiteitscrisis
Een identiteitscrisis kan door verschillende factoren ontstaan. Zo kan er een plotselinge ingrijpende situatie zijn voorgevallen zoals het verliezen van je baan, het overlijden van een dierbare of het hebben auto ongeluk. Ook kan het zijn dat je langere tijd in een moeilijke situatie hebt gezeten zoals een relatie waarin je niet tot je recht kwam of langdurige ziekte van jou of een dierbare. Een grote verandering zoals een verhuizing kan ook een factor zijn.
Een aantal mogelijke oorzaken:
- Je hebt je te lang aangepast en bent jezelf kwijtgeraakt
- Een ernstige ziekte, auto ongeluk of langdurige onzekerheid over je gezondheid
- Het overlijden van een dierbare
- Een verbroken relatie of scheiding
- Een destructieve relatie met bijvoorbeeld ouder(s), baas of partner
- Het verliezen van je baan
- Een verhuizing
Als een rups in een cocon
Zie deze periode als een rups in een cocon. Het voelt wellicht wat donker en benauwd aan, het heet tenslotte niet voor niets de donkere nacht van de ziel 😉 en misschien heb je zelfs wel het gevoel dat je compleet stilstaat. Maar ondertussen groei je naar een nieuwe fase in je leven.
Je zult ontdekken dat er een tijd voor en een tijd na deze crisis is. Belangrijk is wel dat je deze crisis in jezelf aangrijpt om te kijken naar jezelf, misschien ontdek je zelfs een bepaald thema in je leven. Hoewel je gevoel misschien vooral zwaarmoedig is, kijk eens of je kunt visualiseren wat je graag wél zou willen? Welk beeld geeft je een prettig(er) gevoel? Het is oké als je dat nog niet daadwerkelijk voelt en je hoeft het ook niet morgen te bereiken.
Praat erover met anderen
Hoewel je misschien het liefst stilletjes in je cocon wil blijven kan het wel helpen met anderen te praten. Zij kunnen vanaf de zijlijn naar je luisteren en met je mee kijken. Belangrijk is daarbij dat je met mensen praat waarvan je het gevoel hebt dat je gevoel er mag zijn (zonder dat er meteen oplossingen voor komen) en dat ze jouw proces zien en begrijpen. Delen is helen! Kom je er dan toch niet goed uit, weet je welkom in de praktijk. Ik zie dagelijks mensen die worstelen met hun (sensitieve) identiteit en wandel graag een stukje met je mee zodat je als een herboren vlinder uit kunt gaan vliegen naar een prachtig nieuwe fase van je leven.
Jezelf zijn
Jezelf kunnen en mogen zijn is in mijn ogen het fundament voor een leven waarin je ontspannen en krachtig kunt zijn zonder dat je jezelf hoeft te verstoppen of verloochenen. Dit vormt de basis in mijn coachingspraktijk, want door jezelf te kennen en vanuit je eigen fundament te leven ervaar je meer voldoening van het leven. Zit het dan nooit meer tegen? Natuurlijk wel, ook dan blijf je situaties in het leven tegenkomen, soms met een identiteitscrisis tot gevolg. Daardoor kun je jezelf weer verder ontwikkelen. Een mooi woord, ontwikkelen, want in feite ont-wikkel je jezelf in elke situatie en leer je zo jezelf steeds diepgaander kennen.
Moeilijke periodes horen bij het leven, het is in mijn ogen dan ook de kunst zo goed mogelijk met deze tijden om te gaan. Zie de donkere nacht van de ziel als een periode van bezinning en herijking van jezelf. Onthoud: de rups heeft de donkere en benauwde cocon nodig om te kunnen groeien en zal op het juiste moment een volgroeide vlinder zijn en de wijde wereld in vliegen.
Vond je dit leuk? Deel met anderen:
Bewaar voor later op Pinterest:
7 Reacties
Hoi Maaike,
Wat omschrijf je dat mooi met de cocon en de vlinder.
Ik zit nu al langere tijd in de cocon. Ik ben aantal jaren terug naar huisarts geweest voor hulp en na 3 jaar therapie zijn we verder gaan kijken of er misschien een onderliggende oorzaak is. Ik heb een diepgaand persoonlijkheidsonderzoek gehad en paar weken terug te horen gekregen dat ik een vermijdende persoonlijkheidsstoornis heb.
Ergens was is blij dit te horen, omdat ik nu weet waarom eerdere pogingen niet lukte. Ik deed zo mijn best, maar het baatte niet. Het voelt ook echt te kloppen, eindelijk iemand die mijn kern heeft gevonden en dat was opluchtend.
Maar aan de andere kant is het ook wel vervelend, want het is niet iets waar je zomaar een pilletje voor neemt. Gelukkig is hier wel behandeling voor en ik sta nu op de wachtlijst. Ik vind het wel lastig om te wachten (waarschijnlijk een half jaar, voordat ik echt met de behandeling begin).
Maar met je analogie van de cocon, voelt het minder zwaar. Alsof mijn voorgaand traject tot en met het onderzoek, het harde werken was om de cocon om mijzelf heen te wikkelen. Nu rusten na het harde werk en daarna behandeling in de cocon en na de behandeling kom ik te voorschijn als een vlinder.
Hoi Anoniem,
Sommige processen gaan heel diep. Fijn dat er bij jou gezocht is naar de onderliggende oorzaak en de kern gevonden. Die probeer ik in de praktijk met mensen ook altijd te vinden (alhoewel ik als coach/counselor mijn grenzen heb en daarvoor soms moet doorverwijzen). Kom maar fijn even op adem en kijk of je van je cocon voor nu een prettige plek kunt maken om in te vertoeven. En voelt het even niet zo prettig, zorg dan met kleine dingen extra goed voor jezelf. Een kopje thee, fijne feelgood film, dekentje. Afijn.. 😉
Ik wens je een prachtig proces toe met veel compassie en een mooie geboorte als vlinder!
Warme groet,
Maaike Kruijsen
Hallo Maaike,
Wat duidelijk beschreven over identiteitscrisis. Herken het zo erg. Ben al lange tijd aan het twijfelen of ik hulp nodig heb, want ik wil ook zo graag gaan vliegen als een prachtig gekleurde vlinder. Heb na mijn scheiding (5jaar geleden) een tijd therapie gehad, maar heeft me eigenlijk weinig gebracht. Ik voel gewoon dat ik niet verder kom en blijf hangen.
Maar geen idee wat de kosten zijn.
Hallo Jenny,
Je kunt hier alle informatie vinden: HSP begeleiding
Warme groet,
Maaike Kruijsen
Ik heb mijn jongste zoon verloren en mijn relatie van 34j is helemaal geen steun in tegendeel. Ik ben een ander mens geworden, nog gevoeliger dan anders. Ik woon in België en vraag me af wat ik het beste doe. Ik was al een HSP en dit is nu nog erger geworden. Het leven valt mij zo zwaar!
Beste Kris,
Wat heftig dat je je jongste zoon bent verloren. Op hspvlaanderen.be kun je hulpverleners vinden die ook gespecialiseerd zijn in hoogsensitiviteit.
Sterkte!
Warme groet,
Maaike Kruijsen
Hoi Maaike ,
Herken mezelf er meteen in ,heb een berg therapie gehad , gewoon om mezelf terug te vinden ik weet niet meer wie ik ben. Ik zou me zo graag goed willen voelen maar weet niet meer waar te beginnen. Over 2 weken bezoek ik een hypnotherapeut hopelijk geeft dat wat inzichten. Ik woon in Zeeland weet jij in de buurt de juiste weg die ik moet gaan bewandelen zodat ik eindelijk uit mijn cocon kan komen.
Gr Angelique