Hoe leg je hoogsensitiviteit uit aan een niet-HSP?

Hoe leg je hoogsensitiviteit uit aan een niet-HSP
6 minuten

Hoe leg je hoogsensitiviteit uit aan een niet-HSP? Die vraag krijg ik regelmatig in de praktijk en via social media. Heel begrijpelijk, want HSP’s zijn met 15-20% van de bevolking in de minderheid. Als je niet hoogsensitief bent is het ook lastiger te begrijpen wat het inhoudt. Misvattingen zoals dan ben je vast erg gevoelig, is dat niet iets zweverigs? of het is maar een hype helpen daar niet bij. Gelukkig is er inmiddels wetenschappelijke onderbouwing voor wat hoogsensitiviteit wel en niet is. Daardoor is hoogsensitiviteit goed uit te leggen, ook aan niet-HSP.

Misvattingen over hoogsensitiviteit

Er bestaan aardig wat misvattingen over hoogsensitiviteit. Dit komt omdat er lange tijd geen onderzoek naar werd gedaan en dan ontstaan er vanzelf vanuit allerlei invalshoeken verklaringen of worden dingen op een hoop gegooid. Daarbij moet gezegd worden dat er nog genoeg te onderzoeken valt op het gebied van hoogsensitiviteit en neurodiversiteit in het algemeen. Je ziet vaak dat HSP in dezelfde hoek genoemd wordt met AD(H)D en autisme bijvoorbeeld en in mindere mate ook met hoogbegaafdheid

Toch zijn er in alle gevallen duidelijke verschillen in de breinwerking, maar weten we ook nog niet alles. Dit maakt het soms best complex. Daarin speelt mee dat kennis over hoogsensitiviteit vaak nog ontbreekt wanneer er gediagnosticeerd wordt, zodat dit niet meegenomen kan worden in het onderzoek naar de oorzaak van bepaalde klachten van iemand. Kortom, er is nog genoeg te onderzoeken voor de wetenschap. Ondertussen kunnen we met de kennis die er al is wel heel wat betekenen voor zowel HSP’s als hun omgeving.

De term hoogsensitiviteit in de maatschappij

Als je van jezelf weet dat je hoogsensitief bent is het ook fijn om dat te kunnen delen. Vaak is het een hele opluchting dat het een naam heeft en niet raar is. Maar regelmatig hoor ik in de praktijk dat dit niet altijd positief uitpakt en dat is eigenlijk niet zo gek. Het benoemen van de term hoogsensitiviteit zonder context zal de meeste mensen namelijk nog niet veel duidelijk maken. 

De term HSP of hoogsensitiviteit heeft de afgelopen jaren overal rondgezworven en is te pas en te onpas genoemd als verklaring voor allerlei gevoelens. Zo wordt het bijvoorbeeld regelmatig verward met overprikkeling en daarmee ook met overemotionele reacties (overgevoeligheid). Overprikkeling is geen HSP kenmerk en hetzelfde geldt voor overgevoeligheid. Het kan ermee samengaan, maar ook hele andere oorzaken hebben (zoals een niet aangeboren hersenletsel, autisme, burn-out, fysieke problemen enz). Bovendien raken niet alle HSP’s overprikkeld of ontwikkelen zij overgevoeligheid in hun leven.

HSP valkuil - jezelf vergeten

Hoe leg je hoogsensitiviteit uit aan een niet-HSP?

Voor dat antwoord duiken we in de werking van het hoogsensitieve brein. Er zijn in het HSP brein twee hoofdkenmerken te onderscheiden:

  • Een verhoogde opmerkzaamheid voor prikkels (intern en extern).
  • Gevolgd door een diepgaande verwerking.

Een verhoogde opmerkzaamheid

Dit betekent dat je als HSP meer prikkels waarneemt dan een niet-HSP. Waar deze laatste als het ware een filter heeft waardoor alleen bepaalde prikkels komen, komt bij jou alles binnen. Dat klinkt misschien onhandig, maar heeft ook zeker zijn voordelen. Zo zie je sneller dat iemand niet lekker in z’n vel zit, heb je een scherp oog voor de behoeften van anderen, kun je sferen goed aanvoelen en zo nodig op acteren. Ook van interne prikkels (gevoelens, gedachten, fysieke sensaties) ben je je sneller bewust. Dit geeft je de mogelijkheid om goed rekening met jezelf te houden (als je jezelf er tenminste niet om gaat veroordelen 😉).

Een diepgaande verwerking

Alles wat binnenkomt moet verwerkt worden. Met een hoogsensitief brein doe je dit ook nog eens grondig. Of je nou voor een keuze staat, in een situatie zit en je volgende stap moet bepalen, net nieuws te horen hebt gekregen dat je raakt of moet wennen aan een nieuwe baan of collega’s: jouw brein heeft tijd nodig om alles op een rijtje te zetten voor je verder kunt. 

Ik noem dat altijd de hei overzien; je bekijkt eerst alle opties en mogelijkheden, checkt daarbij de risico’s en kansen en je anticipeert op vervolgstappen voor je in actie gaat. Dit zorgt er vaak voor dat je beter slaagt of op tijd relevante dingen in de gaten hebt waar nog niet aan gedacht was. Het kan zelfs zijn dat je daarin een paar stappen vooruit loopt: je hebt een idee, mensen kunnen er nog niets mee en weken/maanden/jaren later bedenkt een ander het alsof het een nieuw idee is. 

Daardoor kun je soms ook wat makkelijker in emoties schieten of in een bepaald gevoel blijven hangen. In tegenstelling tot niet-HSP die veel makkelijker gewoon gaan en er dan soms achter komen dat ze met een aantal zaken geen rekening hadden gehouden. Op zich is dat niet erg, maar deze verschillen zorgen soms wel voor onbegrip. Bijvoorbeeld wanneer een niet HSP dan tegen je zegt: doe niet zo moeilijk, laat het nou los of maak het niet zo complex.

Zo leg je hoogsensitiviteit uit aan een niet-HSP:

Moet je hoogsensitiviteit benoemen?

Of het handig is om hoogsensitiviteit als term te benoemen verschilt per situatie. Iemand die zelf HSP is of een hoogsensitief kind heeft zal het makkelijker begrijpen dan een manager die er nog nooit van gehoord heeft. Weeg zorgvuldig af wat het doel is van het benoemen van de term. Uiteindelijk gaat het erom dat je gehoord wordt en de ene luisteraar heeft aan een half woord (lees: de term hoogsensitiviteit) genoeg, terwijl de ander vooral concrete uitleg nodig heeft.

Wees concreet

In alle gevallen is het belangrijk om zo concreet mogelijk te zijn. Veel HSP’s vinden het moeilijk om de juiste woorden te vinden of verzanden in het vertellen van veel uitgebreide informatie. Dit leidt vaak af van de kern waardoor niet duidelijk is wat je precies bedoelt. Denk dus van tevoren even na over hoe je kort en bondig kunt uitleggen wat hoogsensitiviteit voor jou betekent:

  • Leg uit dat je brein anders werkt: je neemt meer subtiele signalen waar en verwerkt dit diepgaander. Dat kost vaak ook meer tijd.
  • Waaraan merk jij concreet dat je hoogsensitief bent? Geef gerust voorbeelden.

Welke voordelen heeft hoogsensitiviteit voor jou en je omgeving? Denk hierbij ook aan de HSP talenten.

Geef aan wat je nodig hebt

Als gevolg van je hoogsensitiviteit heb je soms andere dingen nodig dan een niet-HSP. Meer tijd voor jezelf bijvoorbeeld maar ook: schakeltijd, bedenktijd, constructieve feedback, niet teveel druk, de ruimte om het zelf uit te vogelen (indien van toepassing, bijvoorbeeld bij hoogbegaafde HSP’s), thuiswerken enz. Wees ook hierin concreet en vermeld daarbij ook het positieve effect voor de ander zoals bijvoorbeeld:

  • Een prettiger humeur.
  • Betere werkprestaties.
  • Zorgvuldigheid in werk of contact met de ander (dus ook privé).
  • Creatieve oplossingen (daar is soms wel even wat tijd en ruimte voor nodig).

Vraag wat de ander nodig heeft

Naast je uitleg kun je natuurlijk ook vragen wat de ander van jou nodig heeft. Misschien heeft de ander wel het gevoel dat hij bij jou op zijn of haar tenen moet lopen of nooit de muziek eens hard zou kunnen zetten (ik noem maar wat). Kijk dan of je de ander ook de ruimte kan geven in de dingen die jij lastiger vindt. Bijvoorbeeld doordat jij een uurtje gaat wandelen. Of je bent wel even op de kantoortuin, zodat je beschikbaar bent voor je collega’s, maar niet de hele dag. Wees creatief! 😉

HSP en niet-HSP zijn beide nodig

Voor je denkt dat op basis van bovenstaande informatie iedereen beter hoogsensitief kan worden: niets is minder waar. We hebben in de maatschappij de zogenoemde raadgevers nodig die met alle binnengekomen informatie wikken en wegen alvorens ze bepalen wat het beste is, maar alleen maar raadgevers zou een puinhoop geven. We hebben dus ook mensen nodig die direct in actie gaan. Het een is niet beter dan het ander. 

De kunst zit ‘m erin dat je elkaar in elkaars waarde kunt laten met de voor- en nadelen die zowel HSP als niet-HSP hebben. Daarvoor is goed communiceren en luisteren naar elkaar nodig. Het geeft ook niet als je de ander niet helemaal begrijpt, zolang er ruimte over en weer is om elkaar te vragen naar de beleving en gekeken kan worden naar manieren om er voor elkaar te zijn komt dat vanzelf goed.

Vond je dit leuk? Deel met anderen:

Bewaar voor later op Pinterest:

Hoe leg je hoogsensitiviteit uit aan een niet-HSP

Ook interessant

Nog geen reacties. Reageer hieronder!


Schrijf een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *