Ik krijg vaak de vraag of ik weet wanneer iets angst of intuïtie is dat je waarschuwt. Om dat onderscheid te leren maken is het belangrijk dat je meer leert over intuïtie bij HSP, dat naar mijn idee vanuit het hoogsensitieve brein vrij simpel te verklaren is. En angst kennen we natuurlijk als een emotie die flink kan verlammen.
Wanneer we beslissingen nemen zonder te weten hoe we tot die beslissing zijn gekomen, noemen we dit intuïtie en HSP's beschikken vaak over een goede (maar niet onfeilbare!) intuïtie.
Hoogsensitiviteit en intuïtie
Als je hoogsensitief bent neem je meer subtiele signalen waar en wil je eerst even de hei overzien voor je in actie gaat (bijvoorbeeld voor je een keuze maakt, een reactie kunt geven, gewend bent aan een verandering enz). Daarbij overweegt het brein de kansen en de risico’s. Een deel daarvan is bewust. Zo realiseer je je bijvoorbeeld dat er veel prikkels zijn (opmerkzaamheid) en dat je eerst alle mogelijkheden bekijkt (diepgaande verwerking) voor je een besluit neemt.
Maar wat dacht je van alle prikkels die je onbewust waarneemt en onbewust verwerkt? Je kunt dat merken aan de uitkomst: het voelt goed of het voelt juist niet goed zonder dat je het echt kunt verklaren. Er is dan ondertussen een heel proces aan vooraf gegaan. Maar dat het niet goed te verklaren is, vindt het brein vaak lastig. Het kan dus best zijn dat je er niet zo goed op durft te vertrouwen. Verklaringen en bewijs geven het brein houvast en in het geval van intuïtie merk je dit meestal pas achteraf.
💡 Lees ook: Waarom HSP eerst even op de rem gaan staan
De functie van angst
Als we nu naar de emotie angst gaan kijken, ga ik eerst even met je terug naar de functie van angst in de oertijd: waarschuwen voor gevaar. Angst zendt een seintje naar het brein en zet daar de alarmcentrale in werking. Van oudsher hebben we daar 3 soorten reacties op, afhankelijk van de (ingeschatte) situatie: vechten, vluchten of bevriezen. Denk je maar eens in dat je in een grot woont en er komt opeens een beer voorbij. Vechten in je eentje tegen een beer gaat niet en vluchten is in dit geval waarschijnlijk ook vrij lastig, want een beer is vele malen sneller. De optimale overlevingskans is hier over het algemeen bevriezen. Veel prooidieren zoals konijnen en muizen bijvoorbeeld, gebruiken deze strategie ook om te overleven. Immers, als je roerloos blijft staan is de kans dat je niet goed opgemerkt wordt door het roofdier. We hebben dus een ingebouwd alarmsysteem dat ons waarschuwt voor (mogelijk) gevaar.
Angst in deze tijd
Natuurlijk leven we niet meer in grotten en hoeven we niet meer zo snel voor ons leven te vrezen. Maar ondanks dat zit angst nog steeds in ons systeem. En maar goed ook, want stel je voor dat je onverwachts in gevaar komt, dan ben je blij dat je systeem in een split second kan handelen om je te beschermen. Wanneer je in je leven nare of onveilige situaties hebt meegemaakt, bijvoorbeeld emotionele onveiligheid zoals afwijzing, gaat de alarmcentrale in je brein wat sneller af. Die herinnert zich namelijk eerdere situaties heel goed en wil voorkomen dat je er weer in terecht komt. Ongeacht of het ook echt gaat gebeuren. Als het al een mogelijke uitkomst zou kunnen zijn, treedt er een beschermingsmechanisme (vaak in de vorm van vermijding) in werking.
Hoogsensitiviteit en angst
HSP’s die met hun hoogsensitieve brein graag eerst even de hei overzien, kunnen zich daarom ook sneller risico’s en daarmee doemscenario’s voor de geest halen. Tel daar eerdere ervaringen bij op en de angst is al snel(ler) geactiveerd. Het is belangrijk dat je dit van jezelf weet. In plaats van de angst te veroordelen kun je namelijk beter leren om er rekening mee te houden en je angst niet als de beste raadgever te zien zoals een oud gezegde zegt. De alarmcentrale gaat nog wel af, maar het is misschien slechts een vlieg die hem geactiveerd heeft op dit moment.
Is het angst of intuïtie?
Wetende wat intuïtie bij HSP is en waar angst oorspronkelijk vandaan komt blijft natuurlijk de vraag: wanneer is het angst of intuïtie? Helaas is daar geen pasklaar antwoord op te geven. Er zijn wel een paar dingen waar je op kunt letten, maar los daarvan is het ook ervaring opdoen in het (leren) vertrouwen op je intuïtie. Het is net als een spier die je nog moet kweken. Oefening baart kunst.
💡 Lees ook: 3 Inspirerende Ted Talks voor HSP
Onderscheid leren maken tussen angst en intuïtie
Het vergt oefening om goed onderscheid te leren maken, je lichaam kan je erbij helpen. Bij angst spannen spieren zich namelijk aan en daardoor kun je angst als krampachtig in je lichaam ervaren. Misschien merk je ook wel een (extra) behoefte aan controle in jezelf op, twijfel je extra lang bij keuzes of bijvoorbeeld dat je enorm gaat overanalyseren.
Je intuïtie vertelt je eigenlijk via je gevoel of een soort weten dat iets goed of juist niet goed is. Je lichaam schiet daarbij niet perse in een kramp, al kan dat wel een teken zijn dat het je probeert te waarschuwen om iets niet te doen. Mogelijk heb je een raar gevoel (of knoop) in je buik, krijg je er geen energie van en voel je je niet echt gemotiveerd. Maar vaak is dat lichter dan een gevoel van angst, waar meestal veel meer spanning bij komt kijken. Voelt het goed dan kan het zijn dat je een soort sprankeltje in je lichaam voelt.
Wees mild naar jezelf
Omdat HSP’s nogal streng voor zichzelf kunnen zijn, tot slot nog even dit: alle training vergt geduld en oefening, ook je zoektocht is het angst of intuïtie? Een kind dat leert lopen valt continu en niemand die zegt: hé doe niet zo stom, jij moet dat in één keer kunnen hoor! Zo geldt het eigenlijk voor alles wat je leert: geef jezelf de tijd en ruimte, blijf het proberen en wees niet bang om fouten te maken, want dáár leer je nou juist van!
Bewaar voor later op Pinterest:
4 Reacties
Dank voor je interessante blog! Fijn om het onderscheid te lezen tussen Angst en intuïtie. Ik ga hier zeker mee oefenen.
Beste Maaike,
Bedankt maar weer voor je tekst.
Goede analyse.
Alles wat je schrijft vind ik overigens erg goed en raak!
Bedankt
Loura
Dit is nou precies het euvel waar ik tegenaan loop. Via reïntegratie kwam het idee van een assertiviteitstraining. En mijn hele systeem gaat in standje, Nee. Is het angst of intuïtie??
Ontzettend bedankt. Is inderdaad een vraag die ik mezelf vaak stel, is dit nou angst of intuitie. Oefenen met intuitie is wat ik doe, vooral als je trauma hebt gehad, heb je dat vaak opzij gezet en onderdrukt.