Elk mens heeft behoeften, ze zetten ons aan tot actie. Zo kan een behoefte aan betekenis een drijfveer zijn om bepaald (vrijwilligers)werk te gaan doen of je te verdiepen in spiritualiteit of filosofie. Iets kunnen betekenen geeft je een tevreden gevoel. Terwijl een behoefte aan openheid en eerlijkheid je behoedzaam kan maken voor mensen die dit niet even hoog in het vaandel hebben staan.
Een behoefte geeft aan wat je nodig hebt, het motiveert je handelen en is verbonden met je gevoelens. Zowel prettige als minder prettige gevoelens. Behoeften zijn voor iedereen anders, bij hoogsensitieve mensen zie ik er een aantal regelmatig voorbij komen. In dit artikel ga ik daarom in op 6 belangrijke behoeften voor HSP.
De Piramide van Maslow
Een bekende theorie over behoeften van de mens is de piramide van Maslow. Deze piramide laat de behoeften van de mens in 5 stadia zien. Dat begint met de meest elementaire lichamelijke behoeften en eindigt bij de behoefte aan zelfrealisatie.
- Fysiologische behoeften. De eerste levensbehoeften zijn eten, slapen, seks, sport én comfort.
- Veiligheid en zekerheid. Dit gaat over de behoefte aan veiligheid en zekerheid in je omgeving, relaties, financiën en gezondheid.
- Sociale behoeften. Erbij horen, geaccepteerd worden zoals je bent, liefde en fijn sociaal contact vallen hieronder.
- Behoefte aan erkenning en waardering en respect. Zowel van jezelf als van de mensen om je heen. Voor eigenwaarde heb je zelfrespect nodig.
- Zelfrealisering. Tot slot is er nog de behoefte aan groei door zelfontwikkeling.
In eerste instantie dacht Maslow dat wanneer er in de behoefte van een bepaald stadium was voldaan, je doorschuift naar het volgende stadium. Maar onderzoeken die hierna verschenen laten zien dat je tegelijkertijd behoeften in verschillende stadia kunt hebben. Als je het mij vraagt grijpen de stadia op elkaar in en is het daarom veel complexer.
Behoefte - emotie - gedrag
Hoe werken behoefte, emoties en gedrag samen? Gedrag komt voort uit een emotie die wordt aangestuurd door een behoefte. Dit gebeurt zowel bewust als onbewust. Als je geneigd bent te kijken wat de ander nodig heeft en daarbij jezelf vergeet, is de kans groot dat je ook onvoldoende stil staat bij je eigen behoeften. Het is dan zinvol om meer stil te leren staan bij jezelf. Vanuit welke behoefte ben je (extra) gericht op de ander? Welke behoeften heb jij eigenlijk? En wat heb je nodig om daar beter naar te handelen voor jezelf?
Ik zie in de praktijk vaak dat wanneer mensen zich meer bewust van worden van hun behoeften voor HSP en hiermee rekening leren houden, grenzen stellen vanzelf makkelijker wordt. Zonder dat er heel bewust of met oefeningen aan het gedrag gewerkt is. In plaats daarvan is de aandacht meer gericht op de kern: jouw eigen behoeften.
Dit zijn de 6 belangrijke behoeften voor HSP
Er zijn natuurlijk per persoonlijk allemaal verschillende behoeften. Hieronder deel ik er een aantal die ik vaak in de praktijk terug zie komen. Herken jij deze 6 behoeften voor HSP ook bij jezelf?
1. Behoefte aan veiligheid
Een van de meest belangrijke behoeften voor HSP is emotionele veiligheid. Natuurlijk geldt dit voor ieder mens, maar hoogsensitieve mensen voelen zich gemiddeld wat sneller onveilig. Dat komt mede door een verhoogde gevoeligheid voor omgevingsfactoren, maar ook doordat je situaties vaak intenser ervaart.
Ten aanzien van je omgeving betekent dit dat wanneer je privé- of werksfeer positief, opbouwend en in harmonie is, het al snel veilig en goed voelt. Maar speelt er onrust, negativiteit en angst dan kan dit al snel als onveilig worden ervaren.
Als je hoogsensitief bent kun je je hier (in lichte tot sterke mate, afhankelijk door eerdere ervaringen) ongemakkelijk tot angstig over voelen. Met afwachtend en/of vermijdend gedrag tot gevolg. Dit zorgt er dan bijvoorbeeld voor dat je de confrontatie uit de weg gaat en je grenzen niet stelt. Maar eigenlijk bereik je daarmee juist het tegenovergestelde, want grenzen stellen geeft je de veiligheid die je nodig hebt.
Wat ik ook vaak zie in de praktijk is een behoefte aan duidelijkheid, ook dit geeft een veilig(er) gevoel. Wanneer je merkt dat je omgeving onduidelijk is wees dan zelf duidelijk en specifiek in wat je ervaart en nodig hebt van je omgeving. Het voorkomt dat zaken lang door je hoofd blijven spoken en het zorgt voor rust.
💡 Wanneer je de veiligheid uit jezelf gaat halen en in mindere mate door anderen laat bepalen, krijg je meer vertrouwen in jezelf. Stilstaan bij de behoeften die jij hebt helpt je hierbij. In de praktijk werk ik hier regelmatig met mensen aan. Overigens is het niet zo dat anderen helemaal geen invloed hebben. Zowel verbaal als non-verbaal beïnvloeden mensen elkaar voortdurend. En als je hoogsensitief bent, pik je signalen sneller en sterker op. Het is daarom ook belangrijk om te zorgen voor fijne mensen in je omgeving en behoedzaam te zijn met wat je vertelt aan mensen waar je je minder prettig bij voelt.
2. Behoefte aan eerlijkheid
Onrecht raakt hoogsensitieve mensen vaak diep. Dat komt door een sterk inlevingsvermogen. Bij eerlijkheid hoort verder ook openheid, congruentie (je gedrag past bij wat je zegt) en het kijken naar jouw aandeel in een situatie. Het is een belangrijke in het rijtje behoeften voor HSP. Het kan een flinke uitdaging voor HSP’s zijn als andere mensen deze zaken minder hoog in het vaandel hebben staan. Je kunt je hierdoor het vertrouwen in een ander verliezen.
Maar ook als je hoogsensitief bent kan eerlijk zijn een uitdaging vormen. Eerlijk zeggen wat je vindt of voelt met de kans dat je een ander kwetst bijvoorbeeld is dan nog wel eens een ingewikkelde spagaat. Je kunt simpelweg niet altijd voorkomen dat een ander zich gekwetst voelt en wanneer je niet eerlijk bent om die reden schaad je jezelf.
3. Behoefte aan begrip
De behoefte aan begrip is, terwijl je bij een groep van 15% – 20% hoort die genuanceerder waarneemt en dingen diepgaander verwerkt, heel begrijpelijk.
De maatschappij is grofweg merendeels op die andere 80% ingesteld. Dat wil zeggen dat voor de zaken die bij jou anders zijn, je sensitiviteit maar ook de kwaliteiten die daaruit voort komen, niet altijd begrip ervaart. Door je diepgaande verwerking en de sudder- en hersteltijd die je daarvoor nodig hebt ben je bijvoorbeeld niet altijd snel of ad rem genoeg voor een niet-HSP.
Soms vinden niet-HSP het ook maar complex dat je diepgaand over zaken nadenkt. Dat kan op z’n tijd best lastig zijn en omdat een ander het ook niet altijd kan begrijpen is het belangrijk dat je dit begrip bij jezelf en gelijkgestemden vindt.
Wanneer ik in de praktijk uitleg hoe het systeem van diepgaand verwerken in z’n werk gaat zie ik vaak een opluchting ‘oh, dat is heel normaal voor mij’? Ja, jij verwerkt zaken op een andere manier en jij hebt daarmee andere kwaliteiten. Er is niets mis met jou of jouw wijze van verwerken. Jij hebt gewoon een andere rol in het geheel dan de meeste mensen. Zodra je dat van jezelf gaat begrijpen wordt het makkelijker begrip voor jezelf op te brengen en de ander uit te leggen dat het bij jou iets anders werkt (bijvoorbeeld heel simpel dat je tijd nodig hebt).
4. Behoefte aan verbinding
Verbinding maken heeft alles te maken met communicatie, empathie en wederkerigheid. Oog hebben voor elkaar is voor jou als HSP enorm belangrijk. Je kunt namelijk niet anders dan óók oog hebben voor anderen. Het is alleen niet voor iedereen vanzelfsprekend om verbinding te maken. Zeker niet in elkaar verstaan op het niveau van subtiele signalen en hints.
Daarom zul je als HSP soms duidelijk en specifiek moeten zijn. Niet omdat een ander geen moeite wil doen, maar omdat niet iedereen de HSP bril van opmerkzaamheid op heeft. Helder communiceren wat je voelt en wilt helpt bij een betere verbinding met de ander. Onderscheid maken tussen de mensen die bij je passen en in het contact wederkerig zijn ook.
Je hoeft niet eindeloos te geven terwijl er ondertussen nauwelijks tot geen ruimte voor jou is. Met andere woorden: je hoeft niet met iedereen in verbinding te zijn of te blijven. Wees hierin eerlijk naar jezelf.
💡 Lees ook: Verbinding maken met anderen als HSP
5. Behoefte aan betekenis
Een bijdrage leveren die zinvol is. Je diepgaande verwerking zorgt ervoor dat je zaken diep en grondig bestudeert. Dat betekent automatisch dat betekenis een grote rol in je leven speelt. En dit kan heel breed gezien worden: de één vindt betekenis in spiritualiteit, een ander in geloof en een derde in filosofie.
Ook vrijwilligerswerk of betaald werk met maatschappelijke betekenis horen hierbij. Kortom, het moet ergens toe leiden en je ervaart voldoening met de bijdrage die je eraan levert. Ik haal bijvoorbeeld veel voldoening uit het schrijven van deze artikelen. Ik krijg geregeld mails waarin mensen delen dat ze dankbaar zijn voor alle informatie die ik op mijn website deel en ze daarmee verder kunnen of zich beter zijn gaan voelen.
Mis je op dit moment (voldoende) betekenis in je leven? Ga daar dan zeker naar op zoek, want voldoening geeft energie! En onthoud: het hoeft niet perse je baan te zijn.
6. Behoefte aan autonomie
Onder deze behoefte vallen onder meer vrijheid, integriteit, onafhankelijkheid, het maken van (eigen) keuzes en spontaniteit. Wanneer je geneigd bent je aan te passen, en veel HSP’s zijn dat, wordt deze behoefte des te sterker.
Het is belangrijk je te realiseren dat je praktisch altijd een keuze hebt. Is de situatie overmacht? Dan heb je de keuze hoe jij ermee om wilt gaan rekening houdend met je gevoelens, eventueel eerdere ervaringen en wat voor jou werkt.
Neem jezelf hierin serieus, want gevangen zitten in pleasen en het gevoel dat je geen kant op kan is ten eerste een heel naar gevoel en ten tweede kost het veel energie. Kijk of je hier eventueel samen met begeleiding stappen in kunt zetten.
💡 Wanneer er sprake is van trauma’s kan het best ingewikkeld zijn om hieruit los te komen. Ik zie goede resultaten met EMDR dat kan helpen om oude patronen te doorbreken. Let wel op dat je bij deze therapievorm een psychotherapeut of psycholoog raadpleegt. Een coach is onvoldoende onderlegd voor behandelingen zoals EMDR en kan je alleen begeleiden. Wanneer ik in de praktijk merk dat iemand meer nodig heeft verwijs ik of in het intakegesprek of in latere gesprekken altijd door.
Vond je dit leuk? Deel met anderen:
Bewaar voor later op Pinterest:
💡 Lees ook: 6 belangrijke behoeften voor HSP
5 Reacties
Ik volg je nieuwsbrief al een tijdje. Op Pinterest kwam ik je voor het eerst tegen .
Ik heb zo ongeveer al je artikelen gelezen. Met heel veel plezier en aha’s.
Veel van geleerd en het steunt me om te lezen dat ik behalve bijzonder ook heel gewoon in elkaar zit. Ik heb diverse (vermoedelijke) HSP’s op jou en je artikelen gewezen.
Er is van die mensen een persoon bij je in begeleiding gegaan.
Ik hoop dat je lekker door gaat zo . Ik blijf je artikelen lezen!
Dag Corneel,
Fijn te lezen dat je zoveel plezier en ah’s hebt bij de artikelen. Dank je wel voor het attent maken van anderen op de website.
Alle goeds.
Warme groet,
Maaike
Veel herkenbare dingen alweer… Dankjewel!
Hallo Maaike,
Ik zou graag willen weten hoe hartcoherentie werkt en hoe kan ik het leren? Is er een training voor en zo ja ergens in Den Bosch of Nijmegen?
Groetjes Sylvia
Beste Sylvia,
Er bestaat specifieke begeleiding voor hartcoherentie, zie hiervoor Google voor specialisten bij jou in de buurt.
Warme groet,
Maaike