HSP en werk, hoe zit dat? Een groot deel van ons leven besteden we doorgaans aan werken. Het is belangrijk dat dit een prettige omgeving voor je is waar je als hoogsensitieve werknemer goed uit de voeten kunt. Je hebt namelijk een aantal hoogsensitieve kwaliteiten die dan optimaal tot z’n recht kunnen komen.
In dit artikel neem ik je mee naar de belangrijkste uitdagingen, laat ik je zien welke kwaliteiten jij als hoogsensitieve werknemer hebt en geef ik een aantal tips voor op je werk zodat je hier beter mee om kunt gaan. Omdat iedere werkomgeving weer anders is, kunnen sommige tips meer passen bij bijvoorbeeld een kantoorbaan. Kijk daarom wat op jouw werkplek toepasbaar is.
Waar loop je tegenaan als hoogsensitieve werknemer?
Er zijn een aantal belangrijke zaken waar je tegenaan kunt lopen als hoogsensitieve werknemer. Het is goed om voor jezelf in kaart te brengen wat je precies lastig vindt zodat je er ook wat mee kunt gaan doen.
Goede werksfeer op je werkplek
Sommigen zeggen weleens dat de sfeer op het werk belangrijker is dan het werk wat je doet. Hoewel ik dat in de praktijk, zeker voor de HSS / HSP en de hoogbegaafde HSP, niet zo zwart wit onderschrijf is een goede werksfeer wel essentieel. Klagende en/of ongemotiveerde collega’s kunnen een aanslag zijn op je energiepeil en er daardoor voor zorgen dat je minder geconcentreerd bent of zelf ook in de klaagmodus schiet.
💡 Lees ook: Passende banen voor HSP
Omgaan met veranderingen
Omdat je alles diepgaand verwerkt, kan het even duren voordat je veranderingen eigen gemaakt hebt. Hoogsensitieve mensen hebben schakeltijd nodig. In het hoogsensitieve brein lichten namelijk meer breingebieden op bij het uitvoeren van taken en dat kost tijd. In het artikel heb jij voldoende sudder- en hersteltijd als HSP kun je hier meer over lezen. Als je baas dan vindt dat je het sneller moet verwerken komt die stress er bovenop en schiet je gemakkelijk de overprikkeling in.
Sneller overprikkeld
Hoogsensitieve mensen zijn sneller overprikkeld. Uit onderzoek van Esther Bergsma blijkt dat dit de meest overprikkelende taken op het werk voor HSP’s zijn:
- Veel telefoontjes
- Veel taken tegelijkertijd
- Veel mails afhandelen
- Presentaties geven
- De sfeer op het werk
Kantoortuin
Werk je op en kantoor? Veel hoogsensitieve mensen in mijn praktijk geven in kantoorbanen aan last te hebben van kantoortuinen. Prikkels door rondlopende en pratende collega’s in combinatie met het concentreren op je eigen werk. Of bijvoorbeeld iemand die ‘even’ tussendoor iets komt vragen. Het is vaak een constante stroom van informatie waarbij al snel overprikkeling om de hoek komt kijken.
Daarbij heb je als HSP ook moeite met het feit dat je zo open en bloot zit te werken zonder enige privacy en met het gevoel dat collega’s en/of je baas over je schouder mee zit te kijken. Dit leidt af en heeft daardoor invloed op de prestaties van je werk.
HSP en werk: 3x communicatie
Communicatie kan een lastig onderwerp zijn als je hoogsensitief bent en misschien vermijd je het daarom liever. Maar uiteindelijk loont het wanneer je je eerlijk uitspreekt en kost het je veel meer energie wanneer je dit niet doet. Een aantal communicatie factoren die meestal mee spelen:
1. Verbanden leggen
Doordat je allerlei nuances waarneemt en deze diepgaande wijze verwerkt kun je vaak sneller verbanden zien. Heel handig maar bedenk wel dat anderen dit niet altijd direct met je mee zien. Vaak gaan er weken of maanden overheen voor de kwartjes elders vallen. Het is de kunst hier op een goede wijze mee om te gaan om frustratie te voorkomen.
2. Met kritiek omgaan & grenzen aangeven
Zo’n 70% van de hoogsensitieve mensen is introvert, maar zelfs als je bij de 30% extraverte HSP hoort kan het lastig zijn om dingen aan te geven. Kritiek incasseren (zelfs als het opbouwend bedoeld is) en grenzen aangeven zijn over het algemeen bekende hoogsensitieve struikelblokken. Zeker wanneer je worstelt met je eigenwaarde zul je hier last van hebben.
3. Groepsdruk
Op het werk kan de groepsdruk lastig zijn om mee om te gaan als het gaat om zaken die je liever anders doet dan de meeste mensen. In je eentje pauze houden bijvoorbeeld. Of misschien wil je de vrijdagmiddagborrel liever overslaan en niet steeds reageren in de groepsapp van je werk.
Saai of betekenisloos werk
Soms zijn het alleen bepaalde klusjes, maar er zijn ook banen die voor jou saai zijn en waarin je weinig of geen voldoening vindt. Dit kan prima voor je werken als je daarbuiten een leven hebt dat goed bij je aansluit en waarbij je baan een rustige en stabiele basis is. Maar de kans is groot dat je je erg gaat vervelen en in onderprikkeling terecht komt. Dit kan minstens zulke vervelende gevolgen hebben als overprikkeling.
Het is belangrijk dat het werk wat je doet betekenis voor je heeft, omdat het op de een of andere manier bijdraagt. Dit motiveert HSP’s en geeft voldoening. Ook telt mee dat je werk het beste aansluit op jouw denkniveau, zodat je brein optimaal aan de slag kan.
💡 Lees ook: 6 belangrijke behoeften voor HSP
HSP en werk test
Het meest bekend is de HSP schaal, de 23 vragenlijst van Elaine Aron. Later ontwikkelede Annek Tol de ‘HSP en werk test’ welke bij de lezers een golf van herkenning gaf. De test is specifiek gericht op de typische eigenschappen van HSP in relatie tot werk. Bekijk hoeveel van de volgende vragen je herkent.
1. Een kantoortuin is voor mij een ramp. Ik ervaar voortdurend onrust en kan me slecht afsluiten. Als ik ergens alleen werk kan ik me veel beter concentreren.
2. Als iets onrechtvaardig is stuit het me enorm tegen de borst.
3. Ik kan chaotisch worden van teveel prikkels, onrust of een slechte sfeer.
4. Ik haat machtsspelletjes. Een sterke bedrijfshiërarchie vind ik onnodig, ik voel me verantwoordelijk voor wat ik doe en hou van eerlijkheid en helderheid.
5. Ik heb rust en ‘alleen-tijd’ nodig, meer dan de meeste mensen.
6. Zelfs als ik plezier heb in de dingen die ik doe kan ik me overprikkeld voelen als het een tijdje te druk is.
7. Ik kan buiten de kaders denken en gebruik mijn creativiteit optimaal als ik mijn werk zelf vorm kan geven.
8. Ik ben in staat om van een bepaald onderwerp alle kanten te zien en niet alleen maar de kant waar ik het mee eens ben.
9. Ik merk kleine veranderingen op bij andere mensen en in mijn omgeving.
10. Ik kan me verliezen in de dingen waarmee ik bezig ben.
11. Ik zie vaak precies wat er ergens niet goed gaat en waarom.
12. Ik vind het lastig als er verschil zit in wat mensen zeggen en wat hun lichaamstaal weergeeft.
13. Ik weet vaak precies wat een ander nodig heeft. Daardoor kost het moeite om voor mezelf op te komen.
14. Als ik in het middelpunt van de belangstelling sta, kan ik zo gestrest raken ‘dat mijn hoofd het niet meer doet’.
15. Ik heb behoefte aan zinvol werk. Ik vind het moeilijk om dingen te doen die mij niet interesseren en te weinig uitdaging geven.
16. Ik schiet gemakkelijk in tranen.
17. Ik vind het lastig om kritiek te krijgen.
18. Soms heb ik het gevoel dat ik een open zenuw ben en kan ik geïrriteerd raken zonder dat ik weet waarom.
19. Soms betrek ik teveel dingen op mezelf en kijk ik teveel door de ogen van de ander.
20. Ik ben mij in uitzonderlijk hoge mate bewust van de gevoelens van anderen, vaak eerder dan zij zelf.
De HSP en werk-test, is samengesteld door Annek Tol, auteur van ‘Hoogsensitiviteit professioneel gezien’ (Boom/Nelissen, 2014). Hoe meer je herkent hoe meer je hoogsensitieve kenmerken hebt.
© Annek Tol
“Je vult rationaliteit en zakelijkheid van niet hoogsensitieve collega’s en bazen aan met jouw sensitieve talenten zoals anticiperen, bedachtzaamheid, inlevingsvermogen & perfectionisme“.
Jouw kwaliteiten als hoogsensitieve werknemer
Wanneer je op een rustige en voor jou fijne plek kunt werken, kun je vanuit deze basis heel wat toevoegen aan het bedrijf waar je werkt.
Verderop lees je een aantal tips die jou hierbij kunnen helpen zodat je optimaal tot je recht komt in je werk. Want een boel kwaliteiten heb je met je sensitiviteit zeker te brengen! Zoals:
HSP en werk, jouw hoogsensitieve kwaliteiten
- Je bent door jouw wijze van prikkelopname en verwerking extra opmerkzaam.
- Omdat je gecombineerd met je opmerkzaamheid snel verbanden legt, kun je vaak ook de lange termijn van bedrijfsprocessen zien. Je kunt dan makkelijk een aantal stappen vooruit denken.
- Je vult rationaliteit en zakelijkheid van niet hoogsensitieve collega’s en bazen aan met jouw sensitieve talenten zoals
anticiperen, bedachtzaamheid, inlevingsvermogen & perfectionisme. Het is dan wel van belang dat jullie beide openstaan voor elkaar (en elkaars verschillen) en goed communiceren.
- Onder juiste omstandigheden (prikkelarme omgeving & niet teveel werkdruk) heb je een goede concentratie, waardoor je zeer zorgvuldig kunt werken.
- Je bent creatief aangelegd, dit kan in vormgeving maar denk bijvoorbeeld ook aan het oplossend vermogen. Niet voor niks noemde Elaine Aron hoogsensitieve mensen al de raadgevers in haar boek Hoog Sensitieve Personen.
- Je zorgzame kant kan de sfeer op de werkvloer ten goede komen. Je ziet vaak al snel als iemand niet zo lekker in z’n vel zit. Let er wel op dat je je niet verantwoordelijk gaat voelen voor het welzijn van die ander, dat ben je namelijk niet.
HSP en werk, 5 handige tips:
Ik heb een aantal handige HSP tips voor je op een rijtje gezet. Omdat elke situatie, baan en persoon weer anders is, deel ik een aantal algemene tips. Check voor jezelf wat het beste bij jou past. Heb je last van terugkerende problemen of kom je er zelf niet uit, kijk dan voor de mogelijkheden van een coachingstraject in Boskoop (nabij Gouda) of online vanuit je eigen huis.
1. Ga uitgerust naar je werk
Het klinkt misschien cliché maar het is oh zo belangrijk dat je voldoende geslapen hebt. Dit zorgt er namelijk voor dat je beter in staat bent prikkels te verwerken. Ga op tijd naar bed! Heb je slaapproblemen of voel je je steeds moe? Ga op zoek naar de oorzaak en pak hem zo nodig met hulp aan.
2. Ga opzoek naar jouw ideale werkritme
Wat is jouw ideale werkritme? Hoe lang blijf je geconcentreerd? Werk je fulltime of parttime? Kun je eventueel je uren zelf indelen? Wanneer heb je pauze nodig? Het is heel belangrijk dat je goed weet wat voor jou het beste werkt. Je bent dan immers het meest productief. Een beetje afhankelijk van je baan en locatie is er soms wel het eea mogelijk wanneer je het aankaart. Let ook op dat je tijdig pauze neemt (wees je overprikkeling voor).
3. Kaart dingen aan waar je last van hebt
De kans is groot dat je probeert om alles zelf op te lossen of je bang bent voor een negatieve reactie. Sommige dingen kun je echter niet zelf oplossen. Voor wat betreft je angst voor een negatieve reactie bedenk je dit: als je er niets aan doet zit je sowieso in een negatieve situatie (je zit namelijk ergens mee), kaart je het aan dan heb je kans op verbetering. Is het echter een structureel (bedrijfs)probleem dan is het ook een optie om te overwegen in hoeverre dit bedrijf nog bij je past.
4. Draag een koptelefoon
Tegenwoordig heb je koptelefoons met actieve noise canceling waardoor je zelfs zonder muziek minder last hebt van je omgeving. Kijk even deze video voor meer informatie. Maar ook een gewone koptelefoon of oortjes met zachte muziek kunnen al afleiden van het geluid om je heen. Mits je natuurlijk behoefte hebt aan muziek, anders werkt het alleen maar averechts.
Let er wel op dat je ze niet altijd draagt. Dit kan je intolerantie voor geluid versterken en daar heb je op termijn dan weer last van.
5. Lees meer over HSP en werk
Verdiep je in de materie over hoogsensitiviteit. Check ter inspiratie de HSP boekentips.
HSP traject via je werkgever
Wist je dat HSP begeleiding regelmatig vergoed wordt door de werkgever? Bijvoorbeeld in het kader van een ontwikkelingsplan of opleiding. Informeer naar de mogelijkheden bij je werkgever.
HSP en werk voor leidinggevenden
Tot slot nog een aantal woorden richting leidinggevenden. Als hoogsensitieve werknemer is het natuurlijk van belang om je eigen verantwoording te nemen ten aanzien van je sensitiviteit maar daarnaast is inzicht en ondersteuning vanuit je werk ook een belangrijk component om prettig te kunnen werken.
Het gaat mij er niet om hoogsensitieve mensen weg te zetten als een ‘aparte & kwetsbare groep’, want dat zijn ze niet. Wel vangen ze meer prikkels op en verwerken die diepgaand waardoor je zou kunnen zeggen dat ze op een dag eigenlijk veel meer aan het doen zijn dan het eigenlijke werk. Dat heeft voordelen want daardoor zien hoogsensitieve mensen een aantal dingen sneller aankomen, maar met een overload aan prikkels komt die opmerkzaamheid nauwelijks aan de orde.
Kwaliteiten van een hoogsensitieve werknemer
Jouw hoogsensitieve werknemer heeft heel wat kwaliteiten in huis mits hij of zij zich prettig voelt zonder een bombardement aan prikkels (zoals fel licht, harde geluiden, open werkruimtes enz). Koptelefoons kunnen in veel gevallen tijdelijk helpen maar bieden alleen een zekere bescherming voor geluid. Een optimale werknemer is gebaat bij een rustige werkomgeving zodat hij of zij niet steeds afgeleid wordt en bewust of onbewust bezig is met allerlei externe factoren.
Ga samen in gesprek
Ga met elkaar om de tafel zitten, luister naar de knelpunten en vraag eens hoe het anders zou kunnen. Vaak zijn deze sensitieve mensen heel creatief en hebben goed zicht op wat voor hun wél werkt.
Ook is het goed om aandacht te hebben voor de specifieke HSP talenten van je sensitieve werknemer. Wanneer deze ingezet kunnen worden fleurt niet alleen de werknemer op maar zal het werk inhoudelijk ook een boost krijgen. Twee vliegen in één klap.
Persoonlijk ontwikkelingsplan voor hoogsensitieve werknemers
Steeds meer bedrijven en werknemers weten mij te vinden in het kader van een persoonlijk ontwikkelingsplan voor hun hoogsensitieve werknemer. In een traject op maat bekijk ik samen met de werknemer waar de schoen wringt en hoe de hoogsensitieve kwaliteiten benut kunnen worden. Dit kan een positieve boost geven voor zowel de werknemer als de effectiviteit van werken. Vraag een vrijblijvende offerte aan.
Vond je dit leuk? Deel met anderen:
Bewaar voor later op Pinterest:
4 Reacties
Beste Maaike,
Een vriendin van mij liet onlangs mij weten dat ik naar alle waarschijnlijkheid hooggevoelig ben, zij vertelde mij dit nu pas vanwege een heftige periode die ik net achter de rug heb en ik er veel aan zou kunnen hebben. Door jouw info te lezen snap ik mijn verleden met mensen en werk beter, dank daarvoor.
Dank voor alle info die ik al op je webpagina vond.
Ik heb alle info die bij mij past naar de ik-vorm geschreven in een speciaal HSP schrift. Daar heb ik wegens privé omstandigheden nu rustig de tijd voor en ook om dingen die bij mij passen aan te leren.
Vanaf januari ga ik op zoek naar ander werk en ga me vanaf nu voorbereiden door middel van je hoofdstuk: HSP tips op je werk & doe de test!
Ik houd in mijn achterhoofd dat alles maar een basis is en zodra ik mijn huidige therapeute niet meer hoef te betalen wil ik ook heel graag een afspraak met jou maken, maar dat wordt w.s. ook na 1 januari.
Veel plezier en succes met je praktijk.
Dag Karen,
Dank je wel voor het delen van je verhaal. Succes met je huidige proces en wie weet tot in de praktijk!
Een heel herkenbaar artikel. Helaas betreft het bij ons geen kantoortuin maar een schooltuin. In het basisonderwijs wordt dit systeem ook steeds meer ingevoerd. Onze dochter (10 jaar) heeft het hier erg moeilijk mee. Zij is erg gevoelig. Tips die hier kunnen helpen?
Dag Mieke,
Wat vervelend en begrijpelijk dat je dochter hier zo’n last van heeft.
Mijn tip is om in gesprek te gaan met de school. Sommige scholen organiseren bijvoorbeeld een ontprikkelplek voor gevoelige kinderen (en kinderen met autisme en adhd bijvoorbeeld).
Veel succes!