Waarom mindfulness voor HSP zo belangrijk is legt mindfulnesstrainer Laura Onstenk je in dit artikel uit. Door mindfulness kun je bijvoorbeeld met meer zelfcompassie in het leven gaan staan en moeilijke situaties in het leven flexibeler tegemoet treden.
Wat is mindfulness?
In ons dagelijks leven hebben we allerlei grote en kleine ervaringen. Aangenaam en onaangenaam. Mindfulness is het geven van vriendelijke aandacht aan je ervaring in dit ene moment en deze ervaring toelaten, zonder er iets aan te veranderen. Je laat hem gewoon zo zijn, precies zoals hij is. Daarnaast geef je aandacht aan je reactie op deze ervaring.
Aangename ervaringen toelaten, is voor veel mensen niet zo’n probleem. Maar die vervelende ervaringen toelaten, dát is voor veel mensen een hele uitdaging. Veel mensen reageren op het onaangename gevoel van zo’n ervaring door er tegen te vechten of er van weg te vluchten. Hierover later meer.
Het nut van mindfulness
Eerst iets over het nut van mindfulness. Waarom zou je dat doen, je ervaring laten zijn zoals ie is, zonder hem te veranderen? In het dagelijks leven hebben we allemaal te maken met moeilijke momenten. Veel van deze moeilijke momenten horen bij het leven; ze zijn onvermijdelijk. Door te oefenen met het toelaten van je ervaring zonder daar de strijd mee aan te gaan, bouw je frustratietolerantie en emotionele weerbaarheid op.
Veel mensen die mindfulness beoefenen, merken dat ze in het dagelijks leven flexibeler op moeilijke momenten reageren en dat ze er minder lang door van slag zijn. Het bewust opmerken van je ervaring, geeft je bovendien de ruimte om een bewuste respons te kiezen op deze vervelende gebeurtenis, in plaats van je te laten leiden door je automatische reactie (spoiler: die is niet altijd helpend).
💡 Lees ook: Mindere dagen als je hoogsensitief bent
Mindfulness voor HSP
Als HSP krijg je vaak veel indrukken binnen en kun je soms behoorlijk overweldigd raken door een gebeurtenis. Zeker als je ook over een goed stel hersens beschikt, kan het verleidelijk zijn om te gaan piekeren over alles wat je ‘mis’ ziet gaan om je heen. Sommige HSP trappen in de valkuil om piekeren te gebruiken als middel om maar niet teveel te hoeven voelen. Hoe meer je in je hoofd ‘woont’, hoe minder aandacht er immers overblijft voor de plek waar je vanalles voelt: het lichaam. Ook kun je als HSP last hebben van je eigen hoge lat.
In bovenstaande situaties kan mindfulness voor HSP heel goed werken. Als je geneigd bent veel te piekeren en overdenken, kan het behulpzaam zijn om dit op te merken, vóórdat je in je hoofd een hele encyclopedie hebt geschreven. Al deze gedachten kosten je energie, maar ze leiden maar zelden tot een oplossing. Want uiteindelijk bleek er – hoe is het mógelijk?! – namelijk tóch nog een scenario te zijn, dat je niet had bedacht.
Een voorbeeld
Je collega maakt een rotopmerking. Dat leidt tot een gevoel, zoals: verdriet, boosheid of angst. Ook heb je misschien één of meerdere gedachten in deze situatie. Bijvoorbeeld: “wat heb ik verkeerd gedaan?” of: “waar haalt ze het lef vandaan om me zo behandelen?!”Je automatische reactie is misschien het geven van een tegenreactie (vechten) of je volledig storten op je werk, zodat je het voorval snel weer vergeten bent (vluchten).
Hoewel er op het eerste oog niet zoveel mis lijkt te zijn met zulke reacties, maak je het hiermee meestal alleen maar erger. Als je automatische reactie een vorm van vechten is, maak je het voorval (en je emotie) namelijk groter dan nodig. En als je automatische reactie vluchten is, lijkt het gevoel misschien wel weg, maar steekt het op een ander moment alsnog de kop op. Meestal in de vorm van gepieker, op een moment waarop je er helemaal niets mee kunt. Wanneer je wilt slapen, bijvoorbeeld.
Werkboek Hooggevoeligheid + Mindfulness – Carolina Bont
Als je hooggevoelig bent, is balans vinden in de hectiek van alledag een extra uitdaging. Dit werkboek helpt om beter om te gaan met de lastige kanten van hooggevoeligheid én optimaal de sterke kanten ervan te gebruiken.
Door te oefenen met mindfulness zet je gerichte stappen op weg naar meer innerlijke rust. Zo ontstaat er ruimte om meer te vertrouwen op intuïtie en te genieten van het leven. Daarnaast leer je technieken om je weerbaarheid te vergroten. De energie-uitwisselingen met je omgeving worden duidelijker, waardoor er nieuwe levenskracht vrijkomt.
De mindful respons: aanwezig blijven en een bewuste keuze maken
Als je mindful reageert, zou je, nadat je je bewust wordt van je eerste ervaring (pijn, boosheid) een kort moment kunnen nemen om 2 à 3 keer met je aandacht naar je adem te gaan. Je hoeft hierbij niet rustiger te gaan ademen. Alleen maar opmerken hoe de lucht in- en uitstroomt, is genoeg. Je kunt je bewust worden van gedachten: “wat een trut! En het is nog onrechtvaardig ook! Straks denken mijn collega’s dat ze gelijk heeft en kom ik alleen te staan”! Aha, daar zit niet alleen boosheid, maar ook angst…” Je geeft aandacht aan alles wat je verder opmerkt: gedachten, emoties en lichamelijke reacties.
Je erkent dat deze reacties er zijn en maakt er zo goed als je kunt ruimte voor. Je merkt op wat er vervolgens met je ervaring gebeurt, zonder dat je een interne dialoog voert. Het vervelende gevoel hoeft dus niet te verdwijnen!
Zijn je gedachten wel waar?
Je kunt daarbij opmerken dat alle gedachten die je hebt, helemaal niet waar hoeven zijn. Je wéét immers niet wat je collega’s zullen denken. Soms weet je niet eens zeker of die ene opmerking wel voor jóu bedoeld was, maar trek je het je toch aan. Automatisch doe je dus aannames die helemaal niet hoeven te kloppen. Maar: je reageert er wel op alsof ze waar zijn. Zonde eigenlijk.
Als je mindful reageert, kijk je als een soort toeschouwer naar je eigen innerlijke reacties. Hierdoor verliezen ze vaak al snel hun overtuigingskracht. Dat maakt het makkelijker om een bewuste respons te kiezen. Als je een opmerking niet meer persoonlijk opvat, kun je bijvoorbeeld een belangstellende vraag aan je collega stellen (“hee, je zit ermee hoor ik. Vertel, wat is er aan de hand?”), in plaats van in de verdediging te schieten of jezelf klein te maken. En in plaats van een sneer terug, krijgt je collega een vriendelijke reactie. Wie weet wat dat doet voor jullie relatie!
Mindfulness en zelfcompassie
Als je al bekend bent met mindfulness, dan zou het kunnen dat je het onderwerp zelfcompassie wel eens voorbij hebt zien komen. Zelfcompassie is een belangrijk element van mindfulness. Het zit hem in het woordje ‘vriendelijk’ in de definitie van mindfulness. Het vriendelijk bejegenen van jezelf, helpt je eraan herinneren dat je niet perfect hoeft te zijn. Die vriendelijkheid is belangrijk, omdat je met alleen opmerkzaamheid al snel kan vervallen in het opmerken van alles wat er niet deugt aan jou en aan de manier waarop je reageert op gebeurtenissen.
Zelfcompassie kan je helpen om te stoppen met jezelf te veroordelen voor wat je voelt en denkt. Veel hsp hebben per situatie een innerlijke criticus die hen vertelt dat ze zich niet zo moeten aanstellen óf juist een stemmetje dat veel medelijden heeft, waardoor ie hen eigenlijk alleen maar verder de put in praat. Die automatische reacties kosten vaak meer energie dan ze opleveren.
Iets vriendelijks tegen jezelf zeggen terwijl je niet vecht tegen de ervaring (“oef, dit is heftig, het is oké om dit te voelen, ik kan het wel aan, dit gaat ook weer over”) kan je helpen om op een constructieve manier met een moeilijke situatie om te gaan. Het helpt je ook om die kritische innerlijke stem wat minder invloed te geven. Met andere woorden: het helpt je om te stoppen met streven naar perfectie en in plaats daarvan je eigen beste vriend(in) te worden.
💡 Lees ook: Als je er even doorheen zit als HSP
De rol van het lichaam
Hij werd net al genoemd: het lichaam als plek waar je emoties en lichamelijke reacties op gebeurtenissen voelt. Zeker als je veel en intens waarneemt, kan het verleidelijk zijn om minder aandacht aan je lichaam en meer aan je hoofd te schenken. Sommige hsp hebben bovendien van kinds af aan (bewust of onbewust) de boodschap gekregen dat ze niet op hun gevoel, maar op hun verstand moeten vertrouwen. Hoewel dit laatste niet per definitie slecht is, geeft je gevoel vaak óók belangrijke informatie. En last but not least: in deze maatschappij wordt er een groot beroep gedaan op het hoofd. In veel beroepen wordt het werk verricht door het hoofd in plaats van door het lichaam.
Dit zijn allemaal redenen waardoor de verbinding met het lichaam moeizaam kan zijn. Toch kan het heel waardevol zijn om dit mooie, wonderlijke lichaam van je wat meer vriendelijke aandacht te geven. Al was het maar omdat het je met hele subtiele signalen vertelt wat gebeurtenissen met jou doen. Je gedachten kunnen je voor de gek houden, maar je lichaam niet! Als je de signalen van je lichaam leert (h)erkennen, kan dit een grote stap zijn in het beter voor jezelf zorgen. Hiermee kun je namelijk voorkomen dat de stress en de spanning dusdanig hoog oplopen, dat je lichaam aan de noodrem moet trekken. Een bekende uitspraak luidt niet voor niets: luister naar het fluisteren van je lichaam, zodat het niet hoeft te schreeuwen.
Door mindfulness te beoefenen, sta je regelmatig stil bij wat zich in je geest, emotie en lichaam afspeelt.
Mindfulness voor HSP - dichter bij jezelf
Door mindfulness te beoefenen, sta je regelmatig stil bij wat zich in je geest, emotie en lichaam afspeelt. Hierdoor wordt het steeds makkelijker om dicht bij jezelf te blijven, en gezonde balans te vinden tussen ratio en gevoel en te leven met respect voor de ander én jezelf. Hierin kan mindfulness voor HSP dus een belangrijke rol spelen.
Wil je weten hoe je dit doet? Kijk dan eens of er bij jou in de buurt een mindfulnessaanbieder zit die kennismakingslessen organiseert. Je kunt er namelijk nog zoveel over lezen, maar oefenen zorgt ervoor dat het ook daadwerkelijk beklijft.
Boekentips
Wil je meer over mindfulenss lezen? Dit zijn Laura’s tips:
Laura Onstenk is sociaal psycholoog en (mindfulness)trainer. Omdat zij veel profijt heeft gehad van de mindfulnesstraining die zij zelf deed, besloot ze om de opleiding tot mindfulnesstrainer te volgen.
In 2013 richtte ze Mindfulness Gouda op en sindsdien geeft zij trainingen aan volwassenen, op zowel individuele basis als in groepsverband.
Sinds 2019 geeft ze ook mindfulnesstraining aan kinderen. Omdat zij affiniteit en ervaring heeft met hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid, biedt zij ook mindfulnesstrainingen aan voor hoogbegaafde kinderen. Meer informatie viond je op haar website: mindfulnessgouda.nl
Bewaar voor later op Pinterest:
Nog geen reacties. Reageer hieronder!