Wat is HSP-coaching eigenlijk? En: ik zoek een HSP coach of therapeut die mij kan helpen beter om te gaan met mijn hoogsensitiviteit. Hoe weet ik of deze coach geschikt voor mij is? Wat is juist wel of niet belangrijk bij HSP begeleiding? Gebaseerd op mijn jarenlange ervaring met honderden hoogsensitieve mensen leg ik in dit artikel een aantal zaken uit waar je op kunt letten. Luister daarbij vooral goed naar jezelf, wat voor jou het beste werkt is het meest belangrijk.
HSP-coaching, wat is een HSP coach?
Een HSP coach is gespecialiseerd in de karaktereigenschap hoogsensitiviteit. HSP-coaching helpt jou bijvoorbeeld met vragen als:
- Wat is hoogsensitiviteit?
- Hoe kan ik er het beste mee omgaan?
- Welke talenten heb ik als HSP?
- Waarom maak ik andere keuzes (of doe ik er langer over) dan niet-HSP?
En heeft een begeleidende functie als het gaat om onder andere:
- Het accepteren van je hoogsensitiviteit.
- Je grenzen beter leren stellen.
- Een positiever zelfbeeld te krijgen.
- Wat je nodig hebt voor een fijn leven met hoogsensitiviteit
- Hoe je (indien van toepassing) met je afwijzingsgevoeligheid (Rejection Sensitivity) om kunt gaan.
Essentiële ingrediënten voor HSP begeleiding
Ik heb ontdekt dat het onder meer belangrijk is om door te vragen naar de oorzaak van bepaald gedrag nu (vaak ontstaan in de jeugd), de aangeboren eigenschap hoogsensitiviteit en die de eventueel ontstane overgevoeligheid uit elkaar te halen als losse zaken die elkaar wel kunnen beïnvloeden. Daardoor ontstaat er in mijn ervaring een breder beeld en wordt de kern vanzelf zichtbaar.
Het is mijns inziens zonde als dit over het hoofd gezien wordt en/of te snel wordt overgegaan op de mindset, tools en trucs om de klachten te fixen. Terwijl de onderliggende oorzaak, het begrip waarom iets ontstaan is, de behoeften die voor jou belangrijk zijn en tevens drijfveren kunnen vormen, in mijn ervaring essentiële ingrediënten in HSP-coaching zijn. Dit helpt bij de acceptatie van je hoogsensitiviteit en het ervaren van meer ontspanning en plezier in je leven.
Ik richt me op deze 3 pijlers:
1. Context, hoe zijn dingen ontstaan?
Hoogsensitieve mensen zijn extra vatbaar voor omgevingsinvloeden en daarom is de context van iemand die om hulp vraagt is in mijn ogen essentieel. Welke omgevingsinvloeden hebben een rol gespeeld in je leven? Ik zie het als een puzzel en probeer samen alle puzzelstukjes boven water te halen, zodat er een compleet verhaal helder wordt. Dat wil zeggen dat ik vraag naar zaken die relevant zijn uit het leven van iemand tot nu toe en onderzoek wat er eventueel mee heeft gespeeld dat dit gedrag nu aanwezig is.
Het is vaak onvoldoende om alleen vanuit het nu uit te gaan. De context van het verleden snappen, zeker als je daar als kind met een beperkt perspectief verwarring over je zelfbeeld in hebt opgelopen, is voor veel HSP ontzettend belangrijk. Het geeft inzicht, rust en pas dan kun je vaak kijken wat je nu anders wilt én heel belangrijk, wat jij daarvoor nodig hebt.
2. Welke karaktereigenschappen zijn er naast HSP nog meer?
Een ander belangrijk punt voor mij als HSP coach / counselor is ook, welke karaktereigenschappen spelen er allemaal mee? Is iemand overwegend introvert of extravert? In hoeverre is er ook sprake van HSS? Speelt intelligentie (zoals hoogbegaafdheid) nog een specifieke rol om rekening mee te houden? Is er ook sprake van onderprikkeling naast overprikkeling?
3. Ontdekken en leren luisteren naar je behoeften
Wanneer je in actie komt vanuit een natuurlijke intrinsieke motivatie, bijvoorbeeld om een grens te stellen, is dit veel doeltreffender dan dat je dit mentaal aanpakt aan de hand van een aantal regels uit sociale vaardigheidstrainingen.
In plaats van dat je met je hoofd probeert te bepalen wat een grens is of hoe je die moet stellen, ga je op gevoelsniveau en behoeften niveau na wat belangrijk voor je is. Vervolgens kom je vanuit een innerlijke motivatie (vanuit jezelf) in actie. Natuurlijk moeten daar wel eens wat drempels voor uit de weg geruimd worden. Maar door ernaar te kijken en te snappen waarom ze zijn ontstaan, gaat dat in mijn ervaring vaak veel gemakkelijker. Daar zijn geen tools en trucs voor nodig. Al kunnen ze wel ondersteunend bijdragen in het proces.
Ik zoek een HSP coach - 7 x hier moet je op letten
Als je besloten hebt HSP-coaching te zoeken is het tijd om op zoek te gaan naar een HSP coach. Een belangrijke vraag om jezelf te stellen is, wat zoek ik in een coach? Er zijn namelijk tal van verschillende coaches en coachstijlen. De één houdt van een nuchtere aanpak, de ander vind het belangrijk als het geloof erin meegenomen kan worden en zo is het voor iedereen verschillend wat het beste werkt. Hieronder een aantal punten om je op weg te helpen.
1. Is er een klik?
Een essentiële voorwaarde voor een goed verloop van een traject is de klik. Die zorgt ervoor dat het voor jou goed en veilig voelt. Veiligheid geeft een bedding van vertrouwen in het proces en is daarmee cruciaal bij HSP-coaching. Of je je veilig voelt merk je onder meer aan aan de ontspanning die je tijdens het gesprek (steeds meer) ervaart bij jezelf. Wanneer dingen te snel gaan, je aan jezelf gaat twijfelen of het gevoel hebt dat de hulp niet aansluit bij wat je nodig hebt bespreek dit dan met je begeleider.
Wanneer het niet veilig voelt om dit te bespreken is er geen goede basis voor het traject. Dit hoeft niet aan jou te liggen. Een begeleider dient te zorgen voor veilige omstandigheden en dit bij jou te checken en indien van toepassing aan te geven dat er grenzen zijn aan het type begeleiding dat hij/zij geeft. Jij zit in een meer kwetsbare positie in deze en dient erop te kunnen vertrouwen dat je veilig bent. Als dat niet zo voelt neem jezelf dan alsjeblieft serieus.
💡 Ik krijg vaak de vraag: ik zoek een HSP coach, ken jij iemand in mijn omgeving? Als mensen elkaar kennen geeft dat namelijk automatisch meer vertrouwen. Helaas ken ik niet alle HSP coaches door heel Nederland en ik kan je alleen aanraden goed naar je gevoel te luisteren. Dit begint vaak al op een website. Daar krijg je al een eerste indruk. Vervolgens kun je vrijwel altijd een intakegesprek of kennismaking met de coach aangaan zonder dat je meteen in een HSP-coaching traject zit.
2. Kennis van hoogsensitiviteit
Heeft de begeleider kennis van hoogsensitiviteit? Waar komt deze kennis vandaan en sluit het aan bij jou? Vanuit de wetenschap wordt hoogsensitiviteit gezien als het scherper waarnemen en diepgaander verwerken van situaties. Hoogsensitiviteit is niet hetzelfde als overgevoeligheid of prikkelgevoeligheid. Beiden kunnen door negatieve omstandigheden of te lang doorgaan bij HSP’s wel ontstaan, maar zouden ook ergens anders vandaan komen.
Zowel overgevoeligheid als prikkelgevoeligheid kunnen namelijk gevolgen zijn van allerlei oorzaken (bijvoorbeeld: burn-out, trauma, fysieke oorzaken, stoornissen beschreven in de DSM 5). Omdat hoogsensitiviteit een vrije term is waarvan de definitie nog niet geheel helder is, kunnen er allerlei verklaringen aan toegeschreven worden. Daardoor heeft het helaas een zweverig imago gekregen. Natuurlijk kan iedereen zijn eigen visie hebben en dat geldt ook voor begeleiders, maar dit traject is voor jou en moet dus goed bij jouw behoeften en visie aansluiten. Onderzoek goed wat jou het meest aanspreekt.
3. HSS, extravert en hoogbegaafdheid
Hoogsensitiviteit mag dan een persoonskenmerk zijn dat in 15-20% van de bevolking voorkomt, geen HSP is hetzelfde. En dat betekent ook dat er geen ‘standaard’ HSP begeleiding is. Zo is het bij HSS / HSP en hoogbegaafde HSP onder meer belangrijk dat onderprikkeling ook goed in kaart wordt gebracht en bij hoogbegaafdheid kan begeleiding door gespecialiseerde coaches in deze eigenschap essentieel zijn. Is hier mogelijk sprake van dan is het handig te kijken of de begeleider op de hoogte is van deze nuances en zo nodig kan verwijzen.
4. Kent de coach of therapeut zijn/haar grenzen?
Zowel een coach als counselor hebben beperkingen in de begeleiding die ze kunnen bieden. Een begeleider dient zijn eigen grenzen goed te kennen en te weten wanneer doorverwijzing noodzakelijk. Dit geldt zowel voor gebieden waar de coach zich te weinig in verdiept heeft (zoals bijvoorbeeld een burn-out, rouw of een eigenschap als hoogbegaafdheid) maar ook het coachplafond van een coach. HSP-coaching is dus niet voor elke HSP voldoende. Spelen er namelijk zaken die meer op het terrein van een therapeut of psycholoog liggen, dan is doorverwijzing vooral ook nodig ten behoeve van de veiligheid van jou. Je kunt hier gerust naar vragen in je zoektocht naar een begeleider.
5. Duidelijke rollen
In een hulpverleningsrelatie zijn er twee rollen: de begeleider en de cliënt. Een begeleider is natuurlijk ook gewoon een mens, maar het is belangrijk dat die rollen gedurende het traject duidelijk blijven. Dit schept veiligheid. Wanneer een begeleider bijvoorbeeld zijn of haar persoonlijke mening gaat geven over keuzes die je maakt of begint te vertellen over zijn/haar eigen leven op ongepaste wijze dan vervagen de rollen en kan dit het proces schaden. Soms kan het inbrengen een eigen al verwerkte ervaring van een HSP coach ook ten goede komen aan het proces, mits dit met grote zorgvuldigheid gebeurt en niets van jou als cliënt vraagt. Jij bent immers in deze situatie geen luisteraar of hulpverlener.
6. Een goede begeleider checkt of het klopt
Laat geen enkele coach je vertellen hoe iets zit en wat je wel of niet zou moeten doen of iets dergelijks. Het is jouw leven en jij bepaalt wat bij je past of niet. Je weet dat het in orde is als je coach je eventueel af en toe teruggeeft wat hij hoort of ziet gebeuren en vervolgens bij jou checkt of dat klopt. Dit is ook nodig om (meer) op je eigen gevoel en beslissingen te leren vertrouwen, zodat je dit later mee kunt nemen en het niet (meer) van anderen af laat hangen. Een coach staat naast je als het proces soms met vallen en opstaan vordert. Dat hoort erbij. Van een kind dat leert lopen vraag je tenslotte ook niet om het in één keer goed te doen.
7. HSP-coaching kent verschillende soorten coachingstrajecten
Houd er tot slot rekening mee dat er verschillende type coachingstrajecten bestaan. Kijk daarin wat het beste bij jou aansluit. De een stelt dat er een vast aantal gesprekken in één traject horen, de ander laat dat open en bekijkt dat met jou gedurende het proces. Ik hoor bij die laatste groep en doe dit bewust.
Hoogsensitieve mensen hebben een sterke behoefte aan autonomie. Voor de hoogbegaafde HSP’s is zoveel mogelijk autonomie in mijn ervaring zelfs een voorwaarde in de begeleiding. Ze hebben al zo vaak ergens ‘in moeten passen’. De trajecten die ik aanbied zijn op basis van jouw regie en behoefte, waarbij ik het proces wel structureer (in overleg met jou), maar het is er voornamelijk op gericht dat jij de regie hebt over het tempo, de frequentie van de afspraken en de hoeveelheid. In het gehele traject is mijn belangrijkste taak om jou de ruimte geven jezelf te (her)ontdekken, accepteren en bij te dragen aan de verandering die jij daarvoor nodig hebt.
Bovendien is de achtergrond en vraag voor iedereen anders, dat valt niet in mijn ogen vast te leggen in een vaste structuur. Voor mensen die structuur in de vorm van een vaste hoeveelheid afspraken en/of thema’s prettig vinden kan dit anders werken en daarom is het ook zo belangrijk om voor jezelf te kijken welk type bij jou het beste past. HSP-coaching werkt namelijk het best als het aansluit op jouw behoeften.
Vond je dit leuk? Deel met anderen:
Bewaar voor later op Pinterest:
1 Reactie
Zelf hier nog heel veel moeite mee, ben zelf hooggevoelig en net achter gekomen ook INFJ. Maar het lijkt dat de ‘normale’ mensen dit nog niet echt innemen in behandeling. Zelf met trauma/kindermishandeling te maken maar kom er nog niet doorheen omdat ze mij ook niet veel tijd geven, 1 gesprek of enigszins over mijn gevoelens heenstappen. Zelf maar bezig gegaan en was al bezig met grenzen aan te geven, nu ook energie verdelen, bezig met niet te veel overdenken. Ook te maken gehad met een narcistische hulpverleenster die al gauw begon te vertellen over een vriendschapsgevoel te voelen en vertelde over pester te zijn geweest, heeft me heel verward gemaakt later en wantrouwen gegeven naar andere hulpverlening, begin al verstoord, maar omdat ik nog op de lijn ongezond/gezond lag en psychologisch in de knoop en ‘pleaser was’ heb ik dit helemaal niet gezien en verlekkerd/romantiseren , totdat je er diep inzit later.
– een goed artikel want dit zijn wel de dingen die ik miste, ook het goed oriënteren op wat ik zeg, het was wat te veel ‘ik hoor maar lees me niet in de context van wat je zegt’, heb ook te maken gehad met logische denkers die logica vanuit hunzelf teveel toepasten en soms ook niet assertief waren, voor hun misschien niet een probleem die ze zien of misschien niet zien van zichzelf dat ze niet assertief handelen, als ik in de knoop zit heb ik dat toch wel nodig.