Ga jij wel eens te lang door? Heb je moeite om je grenzen aan te geven en vind je keuzes maken soms maar ingewikkeld? Hoogsensitiviteit is een persoonskenmerk met talenten, maar ook valkuilen. Het is goed om beiden te kennen, want zo kun je beter rekening met jezelf houden. In dit artikel 17 valkuilen van HSP. Herken jij ze bij jezelf?
1. Te lang doorgaan en te weinig rust nemen
Veel HSP’s zijn een kei in maar doorgaan en pas stoppen als het echt niet meer gaat. Deze hoort daarom echt in het lijstje van valkuilen voor HSP thuis. Het nadeel hiervan is dat je uitgeput raakt en het ook langer duurt voordat je daar weer van herstelt. Het is niet voor niks dat burn-outs onder hoogsensitieve mensen vaker voorkomen. Je grenzen serieus nemen en tijdig je rust pakken kan dit in veel gevallen voorkomen.
2. Je vermijdt veranderingen of moeilijke situaties
Moeilijke situaties en veranderingen leveren bij HSP’s vaak spanningen op. Spanningen zijn natuurlijk niet fijn om te voelen en we hebben de menselijke neiging om dat wat niet fijn is te vermijden. Maar veranderingen en moeilijke situaties horen bij het leven en dus kun je ze beter niet vermijden, maar beter inclusief bijbehorende gevoelens omarmen. Wie weet welke mooie kansen veranderingen kunnen opleveren. Hoogsensitieve mensen die door negatieve omstandigheden in hun leven angst voor afwijzing hebben ontwikkeld, vermijden daardoor soms zoveel dat het op allerlei fronten belemmerend werkt.
💡 Lees ook: Ben je gevoelig voor afwijzing als HSP?
3. Grenzen laat of niet aangeven
Grenzen stellen, het kan een tamelijke uitdaging zijn. Met je HSP talenten subtiele waarneming, empathie en zorgzaamheid vind je het misschien lastig om je grenzen te stellen. Bijvoorbeeld omdat je een ander niet teleur wilt stellen of bang bent voor afwijzing. In de praktijk valt me op dat er vaak nog een stap voor zit: je grenzen (op tijd) voelen.
4. Jezelf vergeten in het contact met de ander
Als je hoogsensitief bent heb je niet alleen oog voor je eigen belangen, maar minstens zoveel voor de belangen van anderen die met een situatie te maken hebben. Hierdoor bestaat de kans dat je jezelf verliest, omdat je je teveel focust op wat de ander nodig heeft. Een ander aspect zijn je spiegelneuronen als HSP, die zijn verhoogd actief waardoor je ook de gemoedstoestand van de ander makkelijk oppikt. Daarom is het belangrijk om goed in contact met je eigen gevoelens en behoeften te staan, zodat je jezelf niet vergeet.
💡 Lees ook: HSP tips om bij jezelf te blijven
5. Ongeduldig zijn met jezelf
Door je hoogsensitieve brein, neem je meer waar en verwerk je dit vervolgens diepgaander. Dat vergt de nodige energie en tijd. Als je jezelf vervolgens gaat vergelijken met niet-HSP zou je jezelf als traag kunnen bestempelen. Bijvoorbeeld in het vormen van een mening, maken van keuzes, omgaan met veranderingen en het zetten van bepaalde stappen. Zonde, want deze route die jouw brein gaat is weliswaar anders dan de meerderheid, maar kent daarmee ook zo zijn eigen talenten. In plaats daarvan kun je beter accepteren dat je brein even tijd en ruimte nodig heeft. Geef die ook aan jezelf.
6. De lat hoog leggen voor jezelf
Wat willen we het toch graag goed doen, herkenbaar? Ik zie regelmatig een onhaalbaar hoge lat in de praktijk voorbijkomen. Met steeds weer teleurstelling tot gevolg. Dit gaat knagen aan je zelfbeeld, want keer op keer krijg je de bevestiging dat het je niet lukt. Maar de vraag is of dat klopt, want misschien verwacht je wel iets onmogelijk van jezelf?! Zoals allerlei lastige emoties. Als je van jezelf niet ‘zwak’ mag zijn, zijn dat soort emoties een sta in de weg.
Wat veel mensen vergeten is dat ze ook heel menselijk zijn en bij het leven horen. Je kunt er dus beter mee om leren gaan, dat scheelt aardig wat energie. Misschien vind je wel dat je in één keer iets moet kunnen: heb je ooit wel eens een baby in één keer zien lopen? Of een kind ineens zien fietsen? Leren doe je door te vallen en weer op te staan. Dat begint als kind en blijft je hele leven zo.
7. Het idee hebben dat jij alles moet oplossen (oververantwoordelijkheid)
HSP’s kunnen goed de hei overzien en hebben zo het probleem snel in de gaten. Tel daar verantwoordelijkheidsgevoel, zorgzaamheid en empathie bij op en je hebt de perfecte mix om gemakkelijk in actie te komen. Te snel soms, want is het wel aan jou om het (gehele) probleem op te lossen? Dit mag dus zeker niet missen in dit lijstje valkuilen van HSP. Mensen die niet graag hun verantwoordelijkheid nemen vinden het heerlijk, want zolang jij het voor ze doet hoeven ze er ook niets mee. Leer op je handen te zitten in plaats van automatisch in actie komen om het op te lossen.
8. Teveel overanalyseren
Als je kijkt naar de diepgaande verwerking van HSP’s, waarbij onder meer grondig gewikt en gewogen wordt alvorens tot actie over te gaan, is de kans op overanalyseren als HSP vrij groot. Zeker als je ook gevoelig bent voor afwijzing, bijvoorbeeld omdat je ergens in je leven met afwijzing of verlies te maken hebt gehad. De angst dat het (mogelijk) verkeerd kan aflopen kan ervoor zorgen dat je eindeloos opties blijft overwegen en niet in beweging komt.
9. Proberen te voldoen aan de verwachtingen van de ander
Ben je geneigd om te willen voldoen aan wat (je denkt dat) de ander van jou verwacht? Ik hoor het regelmatig. En de vraag is wat je ermee opschiet. Ten eerste zijn heel wat verwachtingen vooral ingevuld in je eigen hoofd en is het nog maar de vraag of die ander dat ook echt van je verwacht. En ten tweede is de vraag of het wenselijk is om aan verwachtingen van anderen te voldoen als ze niet bij je passen.
Soms zijn mensen op bepaald fronten onbewust best veeleisend. Als je daar geen grenzen aan stelt kun je daar aardig wat last van hebben. Maar misschien stel je zelf onbewust ook wel de nodige eisen aan je omgeving? Vind je dat mensen net zo genuanceerd en betrokken moeten zijn zoals jij dat bent bijvoorbeeld?
Ieder mens is anders: waar de één een talent heeft om betrokken te zijn (zoals jij als HSP), is de ander juist weer goed in knopen doorhakken (waar jij misschien wat zou blijven dralen). Zo heeft iedereen zijn of haar pluspunten op andere plekken. Neem dus de ruimte om te zijn zoals je bent en geef de ander dit ook. Communiceer met elkaar als deze verschillen moeilijkheden veroorzaken. Geef aan hoe dingen voor je werken en vraag ook aan de ander wat voor hem of haar werkt.
💡 Lees ook: Omgaan met moeilijke mensen, hoe doe je dat?
10. Neiging tot doemdenken en daarin blijven hangen
De neiging tot doemdenken en daar vervolgens in blijven hangen hangt samen met je hoogsensitieve brein. Je neemt daarmee meer prikkels waar dan een niet-HSP en in het diepgaande verwerkingsproces weeg je alles zorgvuldig af, daardoor kun je blijven hangen in de risico’s.
Als je slecht geslapen hebt of onder stress staat, is die kans ook wat groter. Dit is een van de valkuilen van HSP waar je best wat last van kunt hebben. Neem je gedachten niet te serieus. Geef de doemdenker bijvoorbeeld een neutrale naam (bijvoorbeeld Piet) en wanneer hij zo hier en daar opduikt en van zich laat horen, laat <vul hier de naam in> dan maar even kletsen zonder hem/haar al te serieus te nemen.
11. Je te veel aanpassen (aan mensen of situaties die niet bij je passen)
We spiegelen ons als mens graag aan de ander, zo zitten we in elkaar. We willen er namelijk diep van binnen allemaal bij horen. We kijken daarmee ook naar wat de ander doet. Als dat afwijkt van de behoefte(s) die jij als HSP hebt, omdat je HSP brein anders werkt, bestaat de kans dat je je (bent gaan of) gaat aanpassen ten koste van jezelf. Met een beetje aanpassen is namelijk niets mis, maar wanneer dit voorbij gaat aan waar je zelf behoefte aan hebt (bijvoorbeeld genoeg tijd voor jezelf) pas je je teveel aan met allerlei gevolgen zoals vermoeidheid van dien.
12. Twijfelen aan jezelf en je waarde (omdat je anders bent)
Doordat je brein iets anders werkt en je in niet-HSP niet altijd een spiegel kunt vinden, kan dit twijfels in jezelf oproepen of je wel normaal bent. En het antwoord is ja, ook als je op een aantal punten anders bent, ben je nog steeds gewoon een heel normaal mens. Een beetje anders op sommige fronten, dat geeft juist kleur aan de samenleving. En zeg nou zelf, stel dat we allemaal hetzelfde zouden zijn, zou dat niet ontzettend saai zijn?!
💡 Lees ook: Handige tools voor je sensitieve zintuigen
13. Jezelf te veel blootstellen aan negativiteit
Bijvoorbeeld: het nieuws kijken terwijl je last hebt van de soms heftige beelden. Bij hoogsensitieve mensen blijft gekleurde informatie, zoals emoties, meningen enz. langer hangen. Je hoeft het nieuws niet helemaal te negeren, maar kijk wel wat haalbaar is. Hetzelfde geldt voor een pittig gesprek met je partner bijvoorbeeld, plan dat niet te laat in de avond want geheid dat je dan lastig in slaap kunt komen.
14. Een te pragmatische instelling waarbij je je gevoel vergeet
Sta je er weleens bij stil of je iets waar je ja op zegt ook echt wilt? Of kijk je vooral in je agenda of het praktisch past om er dan op de dag zelf achter te komen dat het wel wat veel is en je eigenlijk snakt naar een momentje voor jezelf. Als je dit herkent blok dan regelmatig me-time in je agenda waarin je niets hoeft en alleen maar gaat doen waar je op dat moment zin in hebt. Zo leer je gelijk (beter) luisteren naar je behoefte(n).
15. Je gevoel negatief labelen
Als HSP ontkom je niet aan intens voelen en daardoor kun je ook sterker emotioneel reageren dan niet-HSP. Misschien heb je daardoor het gevoel dat er iets mis is met je. Gelukkig klopt dat idee niet. Er is niets mis met emoties en hun intensiteit. Laat ze er dus gewoon zijn (in een veilige omgeving) en veroordeel jezelf er niet om. Soms zullen anderen het niet helemaal begrijpen en dat kan lastig zijn. Begrip is een belangrijke behoefte van HSP. Het is helaas onmogelijk om van iedereen begrip te krijgen. Laat het niet aan je eigenwaarde knagen, want het zegt vooral iets over het referentiekader van de ander. Het kan helpen om te vertellen wat er in je omgaat en duidelijk te maken waar je precies behoefte aan hebt.
💡 Lees ook: Gevoelig voor prikkels
16. HSP vooral als een last ervaren (er zijn ook heel wat HSP talenten)
Hoogsensitiviteit wordt al snel geassocieerd met zaken als teveel prikkels, gevoeligheid, intensiteit en meer van dat soort zaken. Maar hoogsensitiviteit is ook: subtiele signalen oppikken, weloverwogen keuzes maken, zorgzaamheid, het grotere plaatje zien, goed kunnen associëren enzovoorts. Hoogsensitiviteit is dus meer dan een karaktereigenschap die alleen maar lastig lijkt. Het heeft z’n leerpunten, maar zeker ook talenten. Leer je HSP talenten kennen en sta er regelmatig bij stil.
17. Teveel prikkels vermijden
Een overkill aan prikkels zorgt voor overprikkeling. Logisch dus, dat je probeert niet teveel prikkels binnen te krijgen. Maar daar zit ook een andere kant aan: te weinig prikkels zorgt namelijk in het brein voor onderprikkeling. Oftewel: het gaat vooral om een goede balans met een juiste hoeveelheid prikkels.
Welke valkuilen van HSP herken jij?
Dit waren 17 valkuilen van HSP, herkenbaar? Of mis je er misschien nog één? Laat deze dan hieronder achter in een reactie.
Bewaar voor later op Pinterest:
6 Reacties
Het is zo een duidelijk verhaal, als ik het lees.
Zelf ervaar ik deze tijd als heel lastig. Ik heb het gevoel dat er de laatste tijd enkel maar problemen zijn, die hard binnenkomen en leuke zaken er bijna niet zijn.
Bedoel de Corona perikelen en al die praatprogramma’s, daarna de vreselijke toestanden in Ukraine, pfas perikelen, plots weer apenvirus, stikstof, grote inflatie,verschil rijk en arm. kan nog wel ff doorgaan.
Ben erg moe van dit alles en probeer de info niet “binnen te laten komen”
Heel herkenbaar wat Ron zegt dat beleef ik ook zo. Waar door ik alleen af en toe het jeugd journaal kijk. En ik merk in me zelf dat ik weer wat rustiger wordt. Ik zat door dat alle nieuwe erg in de knop.
Maar je had het over een eventuele valkuil. Ik werd heel gou verliefd en dat sloeg bij mij door.
Groetjes Maria
Indeed helemaal mijn ” plaatje”…
Maar het probleem is dat ik wel weet in theorie dat ik dit beter doe en dat…. maar dat dat niet altijd even gemakkelijk is toe te passen.
Grenzen bepalen… ja ik weet het, maar kan het gewoon niet altijd toepassen. Op het moment dat ik er zou moeten trekken weet ik dat wel, maar kan het dan echt niet in de praktijk toepassen omdat er dan een stemmetje zegt : ” doe toch maar niet, want wat zal weer de reactie van de andere zijn?… ”
Maar ik probeer er aan te werken !
Bedankt voor je regelmatige adviezen !
Een herkenbaar verhaal waar ik aan toe wil voegen dat ik het moeilijk vind (vond) om voor mijzelf op te komen, mijn rechten op te eisen. Het voelt altijd als het aangaan van een confrontatie. Als ik dan eindelijk de grote stap zet, komt mijn verhaal er soms heftiger uit dan bedoeld en uiteraard moet ik dat dan ook weer verwerken. Ik heb wel geleerd ermee om te gaan en spreek mij nu makkelijker uit maar het blijft een zelfoverwinning. Als het even kan handel ik het schriftelijk af…
Voor mij net zo, het liefst zou ik iedere confrontatie uit de weg gaan. Dat levert de minste spanning op, maar zorgt ook dat ik makkelijk over mijn grenzen ga of een ander te veel ruimte geef. Het voelt vaak als het kiezen uit twee kwaden, waarbij ik probeer mezelf en mijn eigenwaarde niet te verliezen, maar ook zo min mogelijk spanning wil creëren. Lastig!
Ik had pragmatische nooit tot hsp gerekend. Wat grappig. Dat schakelt je gevoel en grenzen uit. En komt ws voort uit over analyse.